Βασίλης Κωνσταντινίδης: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΡΟΜΗΣ ΣΤΑ ΙΩΑΝΝΙΝΑ

1η ΗΜΕΡΑ / 1-4-2017

____________________________________________

7:00π.μ. Αναχώρηση από το χώρο του σχολείου.

Στην διαδρομή συναντάμε τις σήραγγες Θησέα και Σκίρων και με αφορμή αυτό γίνεται αναφορά στους άθλους του Θησέα που έδρασε στην αρχαιότητα κατά μήκος της εθνικής οδού που διατρέχει το λεωφορείο.

Οι άθλοι του Θησέα.

Κοντά στην Επίδαυρο είχε το λημέρι του ο ληστής Περιφήτης, γιος του Ήφαιστου. Αυτός ήταν ονομαστός γιατί σκότωνε τα θύματά του μ' ένα ορειχάλκινο (μπρούντζινο) ή σιδερένιο ρόπαλο. Γι' αυτό λεγόταν και Κορυνήτης από τη λέξη «κορύνη», αρχαία ονομασία για το ρόπαλο. Ο Θησέας τιμώρησε τον Περιφήτη με το ίδιο του το όπλο. ΄Ύστερα από μονομαχία του πήρε το ρόπαλο και τον σκότωσε μ' αυτό.

Ο δεύτερος άθλος του πραγματοποιήθηκε στην περιοχή του Ισθμού της Κορίνθου. Εκεί ενέδρευε ο Σίνης ο πιτυοκάμπτης. Ο Σίνης εφάρμοζε μια ανατριχιαστική τακτική για να εξοντώνει τους διαβάτες. Λύγιζε δυο ψηλά δέντρα, «πίτυς», γι' αυτό ονομαζόταν πιτυοκάμπτης, είτε πεύκα, είτε κουκουναριές, και στο σημείο όπου οι κορυφές τους πλησίαζαν, έδενε το πάνω μέρος του σώματος του θύματός του στη μια κορυφή και το κάτω μέρος στην άλλη. Κατόπιν άφηνε ελεύθερα τα δέντρα, με φυσικό επακόλουθο το φριχτό διαμελισμό του διαβάτη. Άλλοι μύθοι διαφοροποιούν κάπως τον τρόπο θανάτωσης των θυμάτων του Σίνη. Αναφέρουν ότι ο Σίνης κατόρθωνε να λυγίζει ένα δέντρο ως το έδαφος, να δένει τα θύματά του σ' αυτό και κατόπιν να το αφήνει ελεύθερο, με αποτέλεσμα να εκσφενδονίζονται μακριά. Ο Θησέας, όπως και στην περίπτωση του Περιφήτη, πλήρωσε τον Σίνη με το ίδιο νόμισμα. Ο ληστής γνώρισε τον τρόμο των θυμάτων του.

Στην ίδια περιοχή, στον Κρομμυώνα, ο Θησέας εξοντώνει τη Φαιά, που ήταν ένας θηλυκός αγριόχοιρος, και κατόπιν το διαβόητο Σκίρωνα, που αποτελούσε μάστιγα των διαβατών. Ο ληστής δρούσε στους βράχους που ονομάστηκαν Σκιρωνίδες πέτρες κοντά στα Μέγαρα. Εκεί ο Σκίρωνας υποχρέωνε τους περαστικούς να του πλένουν τα πόδια και καθώς εκείνοι έσκυβαν, τους πετούσε με μια κλοτσιά στη θάλασσα, όπου καραδοκούσε μια πελώρια χελώνα που τους κατασπάραζε. Ο Θησέας άρπαξε τον Σκίρωνα από τα πόδια και τον έστειλε να υναντήσει τα θύματά του.

Οι δοκιμασίες όμως του Θησέα συνεχίστηκαν. Περνώντας από την Πελοπόννησο στη Στερεά μέσω του Ισθμού, αντιμετώπισε στην Ελευσίνα τον Κερκυόνα. Ο Κερκυόνας ήταν παντοδύναμος και προκαλούσε τους διαβάτες να παλέψουν μαζί του, με τη συμφωνία, αν τον νικούσαν, να συνέχιζαν το δρόμο τους. Φυσικά κανείς δεν τα κατάφερνε, ο ληστής τους συνέθλιβε όλους στα μπράτσα του, εκτός του Θησέα που σήκωσε με άνεση τον Κερκυόνα ψηλά και τον έστειλε να "σκάσει" στο έδαφος.

Ύστερα ήρθε η σειρά του Προκρούστη. Ο τρομερός ληστής και φονιάς ήταν γνωστός και με άλλα ονόματα, όπως όλοι οι εγκληματίες άλλωστε. Τον ονόμαζαν και Δαμάστη ή Πολυπήμονα. Ο Προκρούστης υποδυόταν το ξενοδόχο. Είχε στήσει δυο κρεβάτια στο δρόμο που οδηγούσε για την Αθήνα και όποιον ταλαιπωρημένο οδοιπόρο έβλεπε να περνά τον προσκαλούσε να ξεκουραστεί. Τα κρεβάτια αυτά όμως, είχαν μια ιδιομορφία. Το ένα ήταν μακρύ και το άλλο κοντό. Ο "φιλόξενος" Προκρούστης πρόσφερε στους κοντούς το μακρύ κρεβάτι και στους ψηλούς το κοντό. Όπως ήταν επόμενο οι άνθρωποι δε χωρούσαν σε κανένα κρεβάτι. Ο Προκρούστης τότε αποκαθιστούσε τις "ισορροπίες". Τραβούσε ή χτυπούσε με σφυρί τους κοντούς για να προσαρμοστούν στο μήκος του κρεβατιού και ακρωτηρίαζε τα επάνω ή κάτω άκρα του σώματος των ψηλών με τον ίδιο σκοπό. Όπως και οι προηγούμενοι ληστές, ο Προκρούστης γνώρισε το θάνατο από τον Θησέα, επάνω σ' ένα από τα κρεβάτια του.

Μετά τον Ισθμό της Κορίνθου γίνεται μια αναφορά του αρχαίου Δίολκου και της σημασίας των αρχαίων λιμανιών της Κορίνθου.

Ως το1956, οπότε άρχισαν ανασκαφικές εργασίες στην περιοχή του Ισθμού της Κορίνθου για την αποκάλυψη του Δίολκου, είχαν εκφρασθεί από τους νεότερους μελετητές διάφορες γνώμες σχετικά με τη θέση και τη μορφή της. Ο Φρέιζερ θεωρούσε ότι ο Δίολκος θα έπρεπε να είχε τη μορφή «τροχιοδρόμου» (tramway), στηριζόμενος στην παρατήρηση ενός μικρού τμήματος που είχε διατηρηθεί κοντά στη γέφυρα της διώρυγας (από την αναφορά του Παυσανία).

Οι ανασκαφές του Ν. Βερδελή όμως απεκάλυψαν ένα αρκετά μεγάλο τμήμα του Δίολκου και έλυσαν τις απορίες που συνδέονταν με αυτό.

Πρώτα - πρώτα, προσδιορίσθηκε η ακριβής διαδρομή την οποία ακολουθούσε:

Ξεκινούσε στον Κορινθιακό από το σημείο όπου σήμερα βρίσκεται ο σηματοδότης για τα πλοία που κατευθύνονται προς τη διώρυγα, προχωρούσε για ένα διάστημα προς τα ανατολικά και από εκεί στρεφόταν προς τα βορειοανατολικά και πάλι προς τα νοτιοανατολικά, ώσπου κατέληγε στον Σαρωνικό Κόλπο ανατολικά της διώρυγας, στο σημερινό Καλαμάκι, τον αρχαίο Σχοινούντα, όπως ακριβώς αναφέρει ο Στράβων. Ο Δίολκος δεν ακολουθούσε ευθεία γραμμή, αλλά είχε στροφές, επειδή το έδαφος παρουσιάζει αρκετή κλίση, με υψόμετρο μέχρι 90 μέτρα περίπου, οπότε θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολη η μεταφορά των πλοίων. Τα εμπορικά πλοία δεν μεταφέρονταν φορτωμένα, αλλά άφηναν τα εμπορεύματά τους στις Κεγχρεές ή το Λέχαιον ανάλογα με την κατεύθυνσή τους. Με αυτή τη σημασία μόνο μπορούν να ερμηνευθούν οι πληροφορίες του Πλίνιου και του Ησύχιου, οι οποίοι τοποθετούσαν την αρχή και το τέλος του Δίολκου στα δύο αυτά λιμάνια.

________________________

10:00π.μ. Άφιξη στη Ναύπακτο- Ξενάγηση στο παλιό λιμάνι. .

Λέγεται ότι η πόλη πήρε το όνομά της από τις λέξεις ναυς και πήγνυμι, που σημαίνει «κατασκευάζω πλοίο». Από τα αξιοθέατα που ξεχωρίζουν είναι το κάστρο της και το λιμάνι της. Το κάστρο βρίσκεται στη θέση της αρχαίας ακρόπολης. Οι οχυρώσεις παρουσιάζουν διαδοχικές κατασκευαστικές φάσεις από τους Αρχαίους Χρόνους έως την Τουρκοκρατία

Δύο βραχίονες, ακολουθώντας το φυσικό ανάγλυφο, κατεβαίνουν από την κορυφή του λόφου και κλείνουν την είσοδο του λιμανιού. Στο λιμάνι μεταξύ άλλων υπάρχει ο ανδριάντας του Ανεμογιάννη (πυρπολητή που φονεύθηκε από τους Τούρκους στη Ναύπακτο το 1821), ο ανδριάντας του Μιγκέλ ντε Θερβάντες (διάσημου ισπανού πεζογράφου, που έλαβε μέρος στη ναυμαχία της Ναυπάκτου) και το Φετιχιέ τζαμί.

Στις 7 Οκτωβρίου του 1571 έγινε η Ναυμαχία της Ναυπάκτου. Η ναυμαχία αυτή υπήρξε ιστορικό γεγονός, γιατί σε αυτήν αναχαιτίσθηκε η απειλητική για την Ευρώπη τουρκική ναυτική δύναμη. Με την ονομασία αυτή είναι γνωστή η μεγάλη ναυτική σύγκρουση που διεξήχθη ανάμεσα στον οθωμανικό στόλο και στις ενωμένες ναυτικές δυνάμεις της Sacra Lega, μιας Ιερής Συμμαχίας που συγκροτήθηκε από του Ισπανούς, τον Πάπα, τη Βενετία και μερικά ιταλικά κρατίδια.

______________________________________

11:00π.μ. Αναχώρηση για Άρτα.

13:30-15:00. Άφιξη στην Άρτα- Επίσκεψη στο γεφύρι της

Είναι αδύνατον να μην αναφερθεί κανείς στο δημώδες ποίημα και την σημειολογία του….

Σαράντα πέντε μάστοροι κι εξήντα μαθητάδες γιοφύριν εθεμέλιωναν στης Άρτας το ποτάμι. Ολημερίς το χτίζανε, το βράδυ εγκρεμιζόταν. Μοιρολογούν οι μάστορες και κλαιν οι μαθητάδες.

"Αλίμονο στους κόπους μας, κρίμα στις δούλεψές μας, ολημερίς να χτίζουμε, το βράδυ να γκρεμιέται."

Πουλάκι εδιάβη κι έκατσεν, αντίκρυ στο ποτάμι, δεν εκελάηδε σαν πουλί, μηδέ σα χελιδόνι, παρά εκελάηδε κι έλεγε ανθρώπινη λαλίτσα:

"αν δε στοιχειώσετε άνθρωπο, γιοφύρι δε στεριώνει και μη στοιχειώσετε ορφανό, μη ξένο, μη διαβάτη, παρά του πρωτομάστορα την όμορφη γυναίκα, που έρχεται αργά τ' αποταχύ και πάρωρα το γιόμα."

Τ' άκουσ' ο πρωτομάστορας και του θανάτου πέφτει. Πιάνει, μηνάει της λυγερής με το πουλί τ' αηδόνι. Αργά ντυθεί, αργά αλλαχτεί, αργά να πάει το γιόμα, αργά να πάει να διαβεί της Άρτας το γιοφύρι. Και το πουλί παράκουσε κι αλλιώς επήγε κι είπε:

"Γοργά ντύσου, γοργά άλλαξε, γοργά να πας το γιόμα, γοργά να πας και να διαβείς της Άρτας το γιοφύρι."

Να τη νε κι εμφανίστηκε από την άσπρη στράτα. Την είδ' ο πρωτομάστορας, ραγίζεται η καρδιά του. Από μακριά τους χαιρετά κι από κοντά τους λέει:

"Γειά σας χαρά σας μάστοροι και σεις οι μαθητάδες, μα τι έχει ο πρωτομάστορας και είναι βαργομισμένος;"

Το δαχτυλίδι του 'πεσε στην πρώτη την καμάρα και ποιός να μπει και ποιός να βγει, το δαχτυλίδι να 'βρει;

"Μάστορα, μην πικρένεσαι κι εγώ να πά' σ' το φέρω, εγώ να μπω, εγώ να βγω, το δαχτυλίδι να 'βρω."

Μηδέ καλά κατέβηκε, μηδέ στη μέση πήγε.

"Τράβα καλέ μ' τον άλυσο, τράβα την αλυσίδα, τι όλον κόσμο ανάγειρα και τίποτας δεν βρήκα."

Ένας πηχάει με το μυστρί κι άλλος με τον ασβέστη, παίρνει κι ο πρωτομάστορας και ρίχνει μέγα λίθο.

"Αλίμονο στη μοίρα μας, κρίμα στο ριζικό μας! Τρεις αδερφάδες ήμαστε κι οι τρεις κακογραμμένες. Η μια 'χτισε το Δούναβη κι η άλλη τον Αφράτη κι εγώ η πιο στερνότερη της Άρτας το γιοφύρι .Ως τρέμει το καρυόφυλλο, να τρέμει το γιοφύρι κι ως τρέμουν τα δεντρόφυλλα, να πέφτουν οι διαβάτες."

"Κόρη, το λόγον άλλαξε κι άλλη κατάρα δώσε, που 'χεις μονάκριβο αδελφό, μη λάχει και περάσει."

Κι αυτή το λόγον άλλαξε κι άλλη κατάρα δίνει.

"Αν τρέμουν τ' άγρια βουνά, να τρέμει το γιοφύρι κι αν πέφτουν τ' άγρια πουλιά, να πέφτουν οι διαβάτες, 'τί έχω αδερφό στην ξενιτιά, μη λάχει και περάσει."

_________________________________________________

15:00. Αναχώρηση για Ιωάννινα.

16:00-16:30. Επίσκεψη στο Μουσείο Βρέλλη.

Το Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας Παύλου Βρέλλη, επίσης γνωστό και ως Μουσείο Κέρινων Ομοιωμάτων, βρίσκεται στην περιοχή των Ιωαννίνων, στην Ήπειρο. Θεμελιώθηκε με πρωτοβουλία του Παύλου Βρέλλη τον Φεβρουάριο του 1983 και άνοιξε τις πόρτες του το 1995 και είναι το πλέον γνωστό μουσείο αυτού του είδους στην Ελλάδα. Είναι έργο ενός και μόνο ανθρώπου-του Παύλου Βρέλλη, όπου για 13 χρόνια εργάστηκε ακατάπαυστα, μόνο γι' αυτό το έργο. Σκοπός του καλλιτέχνη, ήταν να αναπαραστήσει Ιστορικά γεγονότα από διάφορες περιοχές της Ελλάδας, σε φυσικό μέγεθος μέσα στο μουσείο. Έτσι θα μπορούσε να παρουσιάσει τους ήρωες και τον ρόλο που διαδραμάτισαν, στους αντίστοιχους χώρους. Με δικές του ιδέες, μελέτες και πολλή προσωπική εργασία, έφτιαξε χώρους και ανθρώπους, για να βοηθήσει τον θεατή να βιώσει γεγονότα που πέρασαν. Το Μουσείο φιλοξενεί περίπου 150 κέρινα ομοιώματα και 36 ιστορικά θέματα εμπνευσμένα από σημαντικά γεγονότα της Ελληνικής Ιστορίας.

17:00. Άφιξη στα Ιωάννινα.

17:00-18:30. Νησάκι Λίμνης.

– Επίσκεψη στο σπίτι του Αλή Πασά. Περιήγηση στο σπίτι -μουσείο που ζούσε ο Αλή πασάς στο νησί όπου εκτίθενται αντικείμενα από την ζωή του και στην Μονή Φιλανθρωπινών.

Γίνεται αναφορά στην αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του.

Ο Αλή Πασάς Τεπελενλής (1744 - 24 Ιανουαρίου 1822) ήταν μουσουλμάνος Τουρκαλβανός στην καταγωγή πασάς των Ιωαννίνων που διαδραμάτισε για περισσότερα από 40 χρόνια σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Ηπείρου και όχι μόνο, από το 1788 όταν και διορίστηκε πασάς των Ιωαννίνων μέχρι τις αρχές της Ελληνικής Επανάστασης.

Στο απόγειο της δόξας του κατείχε μια μεγάλη περιοχή του ελλαδικού χώρου της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Για τον τρόπο με τον οποίο διοίκησε το Πασαλίκι του αλλά και για τον χαρακτήρα του, έμεινε γνωστός σαν Ασλάνι (λιοντάρι) των Ιωαννίνων. Διαδραμάτισε κεντρικό ρόλο στην ιστορία της Ηπείρου αλλά και ευρύτερα της Ελλάδας και της Αλβανίας στο μεταίχμιο μεταξύ του 18^ουαιώνα και 19^ου αιώνα. Καταγόταν από το Τεπελένι της Αλβανίας (γεννήθηκε μεταξύ 1740-1750) και εμφανίζεται στο ιστορικό προσκήνιο αρχικά ως αρχηγός ληστοσυμμορίας, που εμπλέκεται σε συγκρούσεις με αξιωματούχους του οθωμανικού κράτους στον χώρο της Αλβανίας και της Ηπείρου. Χάρη στην πολεμική του ικανότητα, την ανδρεία του, αλλά και τις δολοπλοκίες του, καταφέρνει να ενταχθεί στον στρατιωτικό- διοικητικό μηχανισμό του οθωμανικού κράτους καταλαμβάνοντας διάφορα αξιώματα, ώσπου τελικά το 1788 διορίζεται πασάς, δηλαδή διοικητής του σαντζακίου των Ιωαννίνων.