Η 19η Μαΐου ως ορόσημο ενός επαπειλούμενου Πολιτισμού. Του Πολιτισμού του Πόντου. Του Πολιτισμού της Ψυχής

            Η ημερομηνία - συμβολισμός - 19η Μαΐου  που καθιέρωσε το Ελληνικό Κοινοβούλιο ως ημέρα Μνήμης  για την Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου ορίζεται κατά την ταπεινή μας γνώμη  και ως η αποκοπή του σώματος δηλαδή της φυσικής παρουσίας του Ποντιακού Ελληνισμού στην γενέθλια γη, από την ψυχή που είναι ο ιδιαίτερος ψυχισμός και ο πολιτισμός των Ποντίων.

            Η αποβίβαση του Κεμάλ Ατατούρκ στην Αμισό την 19^η Μαΐου  του 1919, θα σηματοδοτήσει την έναρξη της συστηματικής  εξόντωσης των Ποντίων που πολλοί θέλουν να αγνοούν και θα ολοκληρωθεί το 1924 με την.... «Ανταλλαγή των Πληθυσμών» υποχρεωτικώς!!! Όχι βέβαια ότι τους προηγούμενους αιώνες δεν υπήρχαν βίαιες προσπάθειες εξισλαμισμού….

            Από τότε όμως που οι Πόντιοι «ανταλλάχθηκαν» και μετακινήθηκαν στην Ελλάδα ο Πολιτισμός του Πόντου με όλες τις συνιστώσες του είναι ένας επαπειλούμενος Πολιτισμός. Ένας πολιτισμός που οφείλει την γένεση του στο δαιμόνιο των θαλασσινών κατοίκων του Αιγιακού χώρου που ταξίδευαν από την Μινωική εποχή για να κατακτήσουν καινούργιες εμπειρίες και οικονομικά οφέλη. Το «χρυσόμαλλο δέρας» ήταν η απαρχή της εγκατάστασης των ελληνικών πληθυσμών στη Μαύρη Θάλασσα.

Οι κάτοικοι των καινούργιων αποικιών πάντα όμως είχαν συνείδηση της καταγωγής τους. Στην διάρκεια των αιώνων ανέπτυξαν ιδιαίτερους συναισθηματικούς και ψυχικούς δεσμούς μεταξύ τους για να μπορούν να αντιμετωπίζουν τους ποικιλώνυμους εχθρούς. Ο Ακριτικός χαρακτήρας τους είναι εκ των πραγμάτων φυσική συνέπεια.

Για να τεκμηριώσουμε την άποψη μας περί της καταγωγής των ιδιαίτερων πανάρχαιων εθίμων τους θα  ξεκινήσουμε μαζί ένα ιστορικό ταξίδι στην περιοχή καταγράφοντας τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που δημιουργούν το πολιτισμό. Ξεκινώντας από την μυθολογία που  μαζί της είναι τόσο πολύ δεμένη η περήφανη αυτή φυλή.  Ο Αριστοτέλης εξηγεί ότι:

 «Η μυθολογία ορίζεται ως ιστορία των προ της νυν γενέσεως Ελλήνων».

Με τη προτροπή του Αριστοτέλη θα χρησιμοποιήσουμε μυθικούς ήρωες για τον προσδιορισμό της ψυχοσύνθεσης της Ποντιακής φυλής.

Αν θες να περιγράψεις ένα Πόντιο με τρεις λέξεις αυτές μπορεί να είναι:

·       Ψυχή (δοτικότητα, δηλαδή διάθεση προσφοράς στους συνανθρώπους του)

·       Αντοχή (στις κακουχίες σωματικές και ψυχικές) και Δημιουργία (διάθεση να αφήσει "προστιθέμενη αξία" στις επόμενες γενιές). Έτσι μπορούμε να ισχυριστούμε ότι αυτές τις λέξεις τις αντιπροσωπεύουν πολύ οικείες μυθολογικές μορφές : 

-  την Ψυχή, ο Προμηθέας, που έδωσε τη φωτιά στους ανθρώπους ευεργετώντας τους  και για τη πράξη του αυτή τιμωρήθηκε από τους Ολύμπιους Θεούς να’ ναι αλυσοδεμένος στον Καύκασο και  ένας αητός να του τρώει καθημερινά το συκώτι,

-   την Αντοχή, οι Αργοναύτες και ανάμεσα τους ο ρωμαλέος Ηρακλής, που οι σύντροφοι του σταμάτησαν στο Ιασώνειο Ακρωτήριο και έκτισαν προς τιμή του ναό (ο σημερινός ναός του Αγίου Νικολάου)  και

-   την Δημιουργία ο Οδυσσέας, καθ' όσον οι ανήσυχοι Πόντιοι διαχρονικά ταξίδεψαν σ' όλα τα μήκη και τα πλάτη της Γης, αναζητώντας ένα καλύτερο μέλλον και  πέτυχαν να υπερνικήσουν όλες τις αντιξοότητες, όπως ο μυθικός ήρωας.

Μάλιστα ο Ηρακλής και ο Προμηθέας  συνδέονται μεταξύ τους μυθολογικά. Ο Ηρακλής όταν πήγε στον Καύκασο απελευθέρωσε τον Προμηθέα και τον λύτρωσε από το μαρτύριο του.

(Ο Ηρακλής απελευθερώνει τον Προμηθέα. Πηγή: Ελληνική Μυθολογία)

Στην ιστορική εποχή το ελληνικό πνεύμα είχε την δυνατότητα να ενσωματώνει γηγενή φύλα όπως τους Χάλυβες και άτομα ανήκοντα σε άλλους πολιτισμούς, όπως τους Περσικής καταγωγής Μιθριδάτες. που αντιστάθηκαν στις Ρωμαϊκές λεγεώνες. Η Βυζαντινή αυτοκρατορία ομογενοποίησε τη περιοχή του Πόντου από άποψη θρησκεύματος και πολιτισμού. Οι κάτοικοι του Πόντου είχαν την συνείδηση ότι ανήκαν στη μεγάλη μάζα των Ευρωπαϊκών λαών που αποκαλούνταν Ρωμανία κατά τον Ιωάννη Ρωμανίδη.

       Η Άλωση της Πόλης και αργότερα της Τραπεζούντας από τους Οθωμανούς δημιούργησε νέα δεδομένα στην περιοχή. Οι Πόντιοι αποτραβήχτηκαν  στις υπώρειες  των Ποντιακών Άλπεων για να αποφύγουν τον βίαιο εξισλαμισμό και έθεσαν σαν προτεραιότητα  την επιβίωση του ατόμου μέσα από την διάσωση της ομάδας και όχι το αντίθετο. Γι’ αυτό επιβλήθηκαν και αυστηροί εθιμοτυπικοί κανόνες στην καθημερινότητα, στον χορό, στις σχέσεις. Η καλλιέργεια της Ακριτικής συνείδησης είναι χαρακτηριστικό αυτού του πληθυσμού. Η λειτουργία των μεταλλίων της Αργυρούπολης από τον 16ο αιώνα καθιέρωσε κοινωνικές δομές: αξιοκρατική επιλογή ηγετών, καθορισμός δεξιοτήτων και συνεργασιών απαραίτητες για την επιβίωση της ομάδας. Τα έσοδα από τη πώληση του αργύρου κατανέμονταν ανάλογα με την προσφορά του καθενός και τις ανάγκες της κοινότητας των μεταλλωρύχων. Παράλληλα είναι παροιμιώδης ο συνεργατικός τρόπος εργασίας των αγροτών, η λεγόμενη «Αργατία» στα βουνά του Πόντου.

(Σάντα: θερισμός)

Βοηθούσαν ο ένας τον άλλο στη σπορά, στο θέρισμα, στη συλλογή των καρπών της γης. Όλοι μαζί έχτιζαν τα σχολεία τους, τις εκκλησίες  τους, τα σπίτια τους. Η λειτουργία της ομάδας ήταν ο παράγοντας που συνέβαλε στη διάσωση τους. Ένα έθιμο που διατηρούν μέχρι τις μέρες μας οι ερχόμενοι τελευταία Πόντιοι από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Οι Έλληνες  του Πόντου γρήγορα στάθηκαν στα πόδια τους και παρ' όλους τους διωγμούς και τις μετοικεσίες στην πάροδο των αιώνων άντεξαν και όταν οι συνθήκες το επέτρεψαν τον 19^ο αιώνα ως τις αρχές του 20^ου κυριάρχησαν σε πνευματικό και πολιτιστικό επίπεδο με την ίδρυση σχολείων, πολιτιστικών συλλόγων, οργανώσεων αλληλοβοήθειας, λειτουργία αθλητικών ομίλων, εφημερίδων, θεατρικών ομάδων κ. λ. π.

Αυτή την κυριαρχία έρχεται να ανακόψει η ίδρυση του Κόμματος των Νεότουρκων με την φυσική γενοκτονία του Ελληνικού Πληθυσμού, αλλά και την πνευματική και πολιτιστική του εξόντωση.

            Έτσι η υποχρεωτική Ανταλλαγή των Πληθυσμών οδηγεί τους Πόντιους στην δραματική μετοικεσία. Μεταφέρονται σαν ζώα με ακατάλληλα πλοία στην Μητρόπολη, ρίχνουν αποθανόντα μέλη των οικογενειών τους στους λέβητες των πλοίων για να μην επεκταθούν οι μολυσματικές νόσοι, όταν φθάνουν σε λιμάνια της Ελλάδας, οι αρχές αρνούνται με διάφορα προσχήματα την αποβίβασή τους και τους υποχρεώνουν να υποβληθούν στο μαρτύριο της καραντίνας, π.χ. στην νησίδα του Αγίου Γεωργίου. Άνθρωποι ανώτερης κοινωνικής στάθμης υποχρεώνονται να περιμένουν γυμνοί να πλυθούν, σεβάσμιοι γέροντες να κουρεύονται και να ξυρίζονται, κάτι που εκλαμβάνεται ως ταπεινωτικό. Μαζί με τις αναμνήσεις από την πατρίδα τους μεταφέρουν τα έθιμα τους, τις εικόνες τους, τα κειμήλια και τις παραδόσεις τους, τους χορούς τους, τις διατροφικές τους συνήθειες, τα τραγούδια τους.

Και αν η πρώτη προσφυγική γενιά αναλώθηκε στη μάχη της επιβίωσης και η δεύτερη σε εκείνη της κοινωνικής καταξίωσης, στην τρίτη γενιά των προσφύγων δεν μπορεί και δεν μένει άλλος δρόμος όσον αφορά στο «γονιδιακό» της χρέος, από εκείνον της διαιώνισης της πολύτιμης πολιτισμικής παρακαταθήκης που άφησαν πίσω τους οι εκδιωγμένοι του '22 και πριν απ’ αυτούς οι προηγούμενες γενιές του ποντιακού ελληνισμού.

Οι πρόσφυγες μετέφεραν μαζί τους τον ψυχισμό και την παιδεία τους και σε κάποιες περιπτώσεις ενέπνευσαν και τους γηγενείς. Ο ποιητής της εικόνας Θεόδωρος Αγγελόπουλος βάζει τον Αρχοντάνθρωπο Μάνο Κατράκη να χορεύει μ' όλο τον λυρισμό και τον συμβολισμό της στιγμής τραγουδώντας το παραδοσιακό ποντιακό άσμα "Σαράντα μήλα κόκκινα" ανάμεσα στα μνήματα ενός νεκροταφείου. Όχι στους τάφους. Στα μνήματα. Εκεί που η μνήμη συνδέει το προηγούμενο με το επόμενο, δίνοντας  στίγμα το πως πρέπει να ζει ένας άνθρωπος. Ταπεινά πατώντας στη Γη γνωρίζοντας ότι είναι πεπερασμένος, παροδικός, ασήμαντος. Να «ζει» όντας νεκρός στο σώμα, και όχι να "θνήσκει" ζώντας χωρίς αρχές και αξίες. Αρχαιοελληνική Πολιτιστική κληρονομιά των Ποντίων είναι  το Ταφικό Έθιμο που τελείται σε διάφορα μέρη (Σούρμενα, Καταχάς, Θρυλλόριο κ.α.) στα μνήματα συγκεκριμένες ημέρες του χρόνου π.χ του Θωμά, της Ζωοδόχου Πηγής κ.λ.π., όπου με τη συνοδεία της λύρας γλεντούν και τιμούν τους κεκοιμμημένους γεννήτορες τους.

            Είναι σίγουρο ότι στην πορεία της ζωής, όταν οι Πόντιοι αποκόπηκαν από την γενέθλια Γη τους παρασύρθηκαν μακριά από τις αξίες του Πολιτισμού τους. Εγωισμός, φιλόπρωτο, τάση για κοινωνική και οικονομική καταξίωση, φιλονικίες πλέον τους καθοδηγούν.

ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ

      Πολύ εύστοχα ο Χρήστος Αντωνιάδης εξηγεί  σε συνέντευξη του στο περιοδικό Άμαστρις το λόγο  της αλλοτρίωσης των συμπατριωτών του  και  την δική του αδυναμία προσαρμογής στα καινούργια δεδομένα

      «Από πολύ μικρή ηλικία διαπίστωσα ότι δεν διαθέτω την ευελιξία που απαιτεί η ελληνική κοινωνία. Είμαι σχετικά απόλυτος…. Οτιδήποτε γίνεται  αυτοσκοπός και σε υποχρεώνει να  περιστρέφεσαι γύρω από ένα στόχο είναι μη φυσιολογικό.», ενώ λέει σε ποίημα του:

«Ατώρα όλια ψεύτικα

Όλια μεταλλιαγμένα

Όλια σ’ ομμάτια μ’ ξένα

Φαίν, ποτίν και σεβντιαλούκ.»

Εξαρτάται όμως από τον καθένα το δρόμο που θα ακολουθήσει στη ζωή του. Ο πολιτισμός των Ποντίων κατά την ταπεινή μας γνώμη αντιπροσωπεύεται ιδανικά από προσωπικότητες όπως ο Χρήστος Αντωνιάδης, ο Γιάννης Κανίδης, ο Χρήστος Σαμουηλίδης, ο Δαμιανός Ποιμενίδης κ.α. Τίθεται αναπόφευκτα όμως το ερώτημα.

Μπορεί όμως να διασωθεί ένας πολιτισμός μακριά  από την γενέθλια γη χωρίς να διασώζεται η γλώσσα του και να διδάσκεται στα σχολεία; Το κενό αυτό ευχής έργο είναι να καλυφθεί από την επίσημη Πολιτεία…. Το ερώτημα που θα απαντηθεί μελλοντικά είναι κατά πόσο οι πολιτιστικές δραστηριότητες: χορός, θέατρο, εκδηλώσεις μνήμης θα διασώσουν το Πολιτισμό του Πόντου ανεξάρτητα  από τη  διάσωση της γλώσσας.

Ο Κώστας Φωτιάδης σε συνέντευξη του στο e-pontos για το θέμα της γλώσσας, κρατά αποστάσεις από την επιστημονική άποψη των ειδικών .και εξηγεί:

«Οι γλωσσολόγοι λένε πως είναι ιστορικά αποδεδειγμένο ότι, όταν μια γλώσσα - διάλεκτος δε διδάσκεται στα σχολεία, είναι καταδικασμένη να πεθάνει. Αναζητά αντιφάρμακα επιβίωσης. Ο  Χρήστος Αντωνιάδης ήθελε να πιστεύει πως η προσπάθεια που γίνεται μέσω των τραγουδιών, της ποίησης και του θεάτρου έχει ως στόχο να παραμείνει ζωντανή η Ποντιακή λαλιά».

Ο γλυκύτατος νευροχειρουργός, ανθρωπιστής, ποιητής και πρόωρα εγκαταλείψας τα εγκόσμια Χρήστος Αντωνιάδης ασχολούμενος με τη ποίηση έχει την άποψη για το θέμα:

«Αυτή η διάλεκτος, που τη φόρτωσε ο Ιάσονας πριν 2.700 χρόνια επάνω στην ''Αργώ'' και την κουβάλησε κι έζησε εκεί επί 27 αιώνες, γιατί πρέπει τώρα να πεθάνει; Και αυτό το αξιοθρήνητο γεγονός γιατί να τύχει στη γενιά μου, γιατί να λάχει σε μένα να είμαι ένας αυτόπτης μάρτυρας ενός τέτοιου επικείμενου θανάτου. Η ποίηση που γράφω έγκειται στην αναζήτηση ''μαγικών'' ποντιακών λέξεων με αρχέγονη σημασία και φωνητική αξία, με στόχο να μείνει ζωντανή η ποντιακή διάλεκτος. Είμαι ένας ελεύθερος σκοπευτής - στιχουργός στρατευμένος να προστατέψω τη γλώσσα μου. Προσωπικά διαλαλώ ότι δεν έχασα την πατρίδα μου. Θέλω να πιστεύω ότι είμαι είναι ένας εσωτερικός μετανάστης από τον Πόντο στη Μακεδονία. Εγώ πιστεύω ότι η πατρίδα είναι η γλώσσα και από τη στιγμή που θα ξεχάσουμε τη γλώσσα μας  αυτόματα θα ξεχάσουμε και τη πατρίδα μας».

Το τραγούδι του «την πατρίδα μ΄ έχασα», που έγινε εθνικός ύμνος των Ποντίων εκείθεν και εντεύθεν του Αιγαίου, ήταν πνευματικός καρπός μιας συγκεκριμένης στιγμιαίας ψυχικής έκρηξης. Η λογική απώλεια της Πατρίδας, που περιγράφεται με έναν μοναδικό τρόπο και υιοθετήθηκε από όλους μας, έρχεται σε αντίθεση με την υπερβατική σύγχρονη τοποθέτηση του. Περιφρονώντας, τα παιχνίδια των Μεγάλων Δυνάμεων και τις διακρατικές αποφάσεις, προβάλλει ως κήρυκας της ενότητας και της συναδέλφωσης.

Τήν πατρίδα μ΄ εχάσα έκλαψα κι επόνεσα

λύουμαι κι αροθυμώ ν´ ανασπάλω ´κ´ επορώ

Τά ταφία μ΄ εχάσα ντ΄ έθαψα κι ενέσπαλα

νερόπον ας έπινα καί τ΄ ομμάτα μ΄ έπλυνα.

Εκκλησίας έρημα Μοναστήρα ακάντηλα

πόρτας καί παράθυρα επέμ´ναν ακράνοιχτα.

Μίαν κι άλλο ΄ς  σήν ζωή μ΄ ´ς σό πεγάδι μ΄ ´ς σήν αυλή μ΄

τ΄ εμετέρτς αναστορώ καί ΄ς σό ψόπο μ΄ κουβαλώ.

Για τη ψυχοσύνθεση του μοναδικού ποιητή  και τη πεποίθηση του ότι η πατρίδα του είναι η γλώσσα του ο Κ. Φωτιάδης υποστηρίζει:

«Η λέξη Πατρίδα δεν φυλακίζεται, ούτε εγκλωβίζεται στα στενά σύνορα των εθνικών κρατών. Ο Χρήστος, τα τελευταία χρόνια, όταν πια ο χώρος του Πόντου και των ανθρώπων του, ήταν πισθάγκωνα δεμένος στο νου και το συλλογισμό του διαλαλούσε ότι δεν έχασε την πατρίδα του».

Δεν πρέπει να παραγνωρίζεται όμως ότι εκτός από τους πασίγνωστους ακαδημαϊκούς που προσπαθούν να κρατήσουν άσβεστη τη φλόγα, υπάρχουν και αφανείς εκπαιδευτικοί σαν τον αιώνια έφηβο Διαμαντή που μεταδίδει τις ανεξάντλητες γνώσεις του στις νεότερες γενιές, την αστείρευτη Γιώτα, που πασχίζει να θεμελιώσει ότι η Ομηρική γλώσσα διατηρήθηκε στην ποντιακή διάλεκτο, την Ανατολή, την Αρχοντούλα, τον Αντώνη, τον Αριστείδη ανάμεσα σε πολλούς, που διδάσκουν ανιδιοτελώς τη Ποντιακή διάλεκτο, για να μην κοπεί το νήμα του Πολιτισμού τους στην δική τους γενιά. Ο Πανελλήνιος σύνδεσμος Ποντίων εκπαιδευτικών εξέδωσε  μάλιστα για το σκοπό αυτό και ένα εγχειρίδιο διδασκαλίας της Ποντιακής διαλέκτου.

            Και αν αυτά συμβαίνουν εδώ, τα παιδιά του Προμηθέα, που οδηγήθηκαν στην ομόδοξη Ρωσία από τον 18ο αιώνα, πάμφτωχοι, κυνηγημένοι προς αναζήτηση καλύτερης τύχης, το πρώτο πράγμα που έκαναν ήταν να ιδρύσουν σχολεία, να διοργανώσουν συνέδρια για την επιμόρφωση των δασκάλων τους και να ιδρύσουν θεατρικούς ομίλους.

(Συνέδριο Ελλήνων- Ποντίων δασκάλων στη Ρωσία το 1930).

 Ήταν το αρχαιοελληνικό D.N.A., της Παιδείας και του Πολιτισμού τους που τους καθοδηγούσε. Και όποτε πληροφορούνταν ότι  έπρεπε να συνεισφέρουν στους αγώνες της "Άγνωστης Μάνας" τους, το έκαναν με ευχαρίστηση. Πως αλλιώς να εξηγήσει κανείς ότι ακόμα και οι λούστροι του Ιρκούτσκ, που σήμερα είναι σε απόσταση οκτώ ωρών πτήσης από την Μόσχα, συνέδραμαν για τις ανάγκες του Εθνικού Ταμείου της Ελλάδας μεταξύ 1913-1915 από το υστέρημά τους... Οι λούστροι του Ιρκούτσκ!!! Ενώ σήμερα οι δυνάμενοι... Τέκνα αυτού του πολιτισμού είναι ο αρχαιολόγος Βίκτωρας  Σαρηγιαννίδης, ο μουσικός Οδυσσέας Δημητριάδης, ο φιλόσοφος Θεοχάρης Κεσσίδης, ο Πολιτικός Γαβριήλ Ποπώφ (Παπαδόπουλος), ο κοσμοναύτης  Θόδωρας  Γιουρτζίκιν.

GIOYRTSIKIN

ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ

ΣΑΡΙΓΙΑΝΝΙΔΗΣ

Και αν αυτοί είναι λίγο πολύ γνωστοί, ο Ιωάννης Κανίδης στο Μπεσλάν, κάνει περήφανους όλους του Πόντιους για την αυτοθυσία του. Γόνος αυτού του πολιτισμού. Του πολιτισμού της ψυχής.

ΚΑΝΙΔΗΣ

Ο Γιάννης Κανίδης δάσκαλος φυσικής αγωγής θυσιάστηκε στις 3 Σεπτεμβρίου του 2004, όταν οι τρομοκράτες πήραν 1200 ομήρους και αυτός ενώ μπορούσε, αρνήθηκε να φύγει μακριά από τους μαθητές για να σώσει τη ζωή του. Τους φρόντιζε όπως όριζε ο ψυχισμός του. Για παράδειγμα, όταν τα παιδιά υπέκυπταν στη μεγάλη ζέστη που επικρατούσε μέσα στο γυμναστήριο όπου ήταν κλεισμένα, στην αποπνικτική ατμόσφαιρα και στη δίψα, ο Κανίδης πλησίασε τους τρομοκράτες και τους είπε με επιμονή ότι έπρεπε να τους δώσουν κάτι να πιούν, τουλάχιστον στα μικρότερα. Και όταν ένας από τους ένοπλους τον χτύπησε δυνατά με το κοντάκι του όπλου του, συνέχισε αψηφώντας τον λέγοντας:

- «Πώς τολμάς; Λέτε ότι είστε οι άνθρωποι του Καυκάσου, αλλά εδώ στον Καύκασο ούτε ένας σκύλος δεν θα απέρριπτε το αίτημα ενός γέρου ανθρώπου…!»

Τότε οι τρομοκράτες επέτρεψαν στον Κανίδη να βρέξει μία από τις σαλιάρες των μικρών παιδιών και να υγράνει με αυτή τα στόματα των μικρότερων παιδιών. Οι όμηροι που επέζησαν διηγήθηκαν το πώς επανειλημμένα ο Κανίδης διακινδύνευσε τη ζωή του για να σώσει παιδιά και το πώς απομάκρυνε εκρηκτικά που είχαν τοποθετηθεί κοντά τους ή να αποτρέψει την πυροδότηση άλλων. Η θυσία του είναι ορόσημο συμπεριφοράς για όλους μας…

Τα παιδιά του Προμηθέα  αφού υπέστησαν τις διώξεις και τις εκτοπίσεις στις στέπες της Κεντρικής Ασίας, ή στα γκουλάγκ του Αρκτικού Ωκεανού, μόλις επέστρεψαν στη Γη του πατέρα τους ξαναστήθηκαν στα πόδια τους. Στα οροπέδια του Καυκάσου δημιούργησαν συλλόγους με το όνομα "Έθνος" στο Πιατιγόρσκ, "Φοίνιξ", στο Εσσεντουκί, "Προμηθέας", στο Βλαδικαυκαζ και λειτουργούν σχολεία, ανεβάζουν θεατρικές παραστάσεις, χορεύουν Ελληνικούς χορούς.

Άραγε ανάμεσα σ' αυτούς που δήλωσαν Έλληνες στην τελευταία απογραφή του 2011 στις απομεμακρυσμένες Ρωσικές πόλεις Βλαδιβοστόκ, Τομσκ, Ιρκούτσκ, Αρχαγκέλσκ γνώρισαν ποτέ τη Γη του Παρθενώνα και του Αριστοτέλη; Αν ψάξει κανείς ίσως βρει απογόνους των Αργοναυτών και του Οδυσσέα και στην μακρινή Ιαπωνία.

       Σήμερα αυτός ο επαπειλούμενος προς εξαφάνιση Πολιτισμός προσπαθεί να διασωθεί ακόμα και στην Γενέθλια Γη του Πόντου. Η γλώσσα που ομιλούν οι αποκομμένοι από τους συμπατριώτες τους Ποντιόφωνοι, οι χοροί και τα τραγούδια τους, η παραδοσιακή διατροφή τους και προσωπικότητες σαν τον Βασίλη Γιαϊλαλί, ή τον Ταμέρ Τσιλλιγκίρ, είναι η ελπίδα ότι ο πολιτισμός αυτός θα επιβιώσει.

        Στην Ελλάδα τη δική τους προσπάθεια κάνουν οι χιλιάδες νέοι που χορεύουν στα ετήσια ανταμώματα και οι δεκάδες πολιτιστικοί σύλλογοι που ανεβάζουν θεατρικές παραστάσεις στην Ποντιακή διάλεκτο ή αναπαριστάνουν τους Μωμόγερους σ' όλη την Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Το τελευταίο αξιόλογο εγχείρημα ήταν να παρουσιασθεί στο Ηρώδειο ο Οιδίπους Τύραννος στη ποντιακή γλώσσα,  που είναι κατ’ ευθείαν καταγόμενη από την αρχαία ελληνική.

Η ίδρυση έδρας Ποντιακών σπουδών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και η διδασκαλία της ποντιακής γλώσσας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο θα συνεισφέρουν θετικά στη διάσωση της.

       Είναι χρέος μας προς αυτούς που μας μεγάλωσαν με αρχές και αξίες να μην αφήσουμε να χαθεί αυτός ο πολιτισμός. Αυτοί οι γλυκοί, πάμπτωχοι άνθρωποι με την ευαισθησία και την αλληλεγγύη τους, που σήκωσαν τον δικό τους σταυρό του μαρτυρίου στις παραγκουπόλεις της Αθήνας και στα έλη της Καλαμαριάς, επιβίωσαν χωρίς να τους λείπει ο αυτοσαρκασμός και η καθαρότητα της ματιάς. Άνθρωποι ουμανιστές, γλυκύτατοι σαν τον Δαμιανό Ποιμενίδη, το Γιώργο Ανδρεάδη, το Σίμο Λιανίδη και το Δημήτρη Ψαθά, μας άφησαν βαριά παρακαταθήκη.

Αχ βρε Βασίλη Τριανταφυλλίδη (Χάρυ Κλιν), απόγονε του Διογένη του Σινωπέα, πόσο σε χρειαζόμασταν τώρα ακόμα να μας νουθετείς σε αυτό τον πνευματικό κατήφορο που έχουμε πάρει.... Και όταν κάποια στιγμή, όλοι εμείς οι Πόντιοι ανταμώσουμε σ' ένα κόσμο πιο φωτεινό τους προγόνους μας με χαμηλωμένα τα μάτια μας θα πρέπει να εξηγήσουμε γιατί δεν μπορέσαμε να επικοινωνήσουμε τον Πολιτισμό που μας παρέδωσαν.

Το Πολιτισμό του Πόντου. Τον πολιτισμό της Ψυχής....

"Η Ρωμανία και αν επέρασεν ανθεί και φέρει κι' άλλον"

Αναφορές:

https://epontos.blogspot.com/2013/08/blog-post_5507.html

http://amastrismag.blogspot.com/2013/01/blog-post_29.html 

http://pontiosakritas.blogspot.com/2011/07/blog-post.html