ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΚΔΡΟΜΗΣ ΣΤΗ ΛΙΜΝΗ ΠΛΑΣΤΗΡΑ ΚΑΙ ΤΟ ΝΟΜΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ

...ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΟ 5^Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΛΑΝΔΡΙΟΥ

Θεματολογία: Φύση, Ιστορία, Πολιτισμός.

Το πρόγραμμα επιδέχεται τροποποιήσεις επειδή υπόκειται σε κλιματολογικούς περιορισμούς και αδυναμία προσέγγισης τοποθεσιών σε σχέση με το μέγεθος του λεωφορείου.

  

1η ΜΕΡΑ:

07.ΟΟ: Αναχώρηση από το σχολείο

10.00 – 10.30: Στάση

11.30- 12.30: Μονή Παναγίας Κορώνης

     Στην ανατολική οροσειρά των Αγράφων, σε υψόμετρο 800 μέτρων, είναι χτισμένη η Ιερά Κοινοβιακή Μονή Παναγίας Κορώνης (ή Κορώνας), αφιερωμένη στη γέννηση της Θεοτόκου.

Το ιστορικό αυτό μοναστήρι πήρε πιθανότατα την ονομασία του από την τοποθεσία όπου βρίσκεται, σαν «κορώνα» δηλαδή του κάμπου. Βρίσκεται δίπλα στη λίμνη Πλαστήρα, στην ανατολική πλευρά της. Η ιστορία της Ιεράς Μονής Κορώνης ξεκίνησε τον 12ο αιώνα και συγκεκριμένα το 1123, όταν βρέθηκε με θαυμαστό τρόπο η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Κορώνης. Ιδρύθηκε επί αυτοκράτορος Ιωάννου Β' του Κομνηνού, ως σταυροπηγιακή, πατριαρχική και βασιλική. Η πρώτη ονομασία της ήταν «Μονή της Κρυεράς Πηγής».

Μετά από καταστροφή που υπέστη, ξαναχτίστηκε στις αρχές του 1500 από τον Ανδρέα Μπούνο, πλούσιο άνδρα των Αγράφων. Ακόμη και σήμερα θυμίζει φρουριακό συγκρότημα, στο πρότυπο των μονών του Αγίου Όρους. Το Καθολικό είναι μεγάλος ναός, αφιερωμένος στο Γενέσιο της Θεοτόκου, τρίκογχος, σταυροειδής με τρούλο και νάρθηκα και ανήκει στον αθωνικό τύπο, ενώ στη βόρεια πλευρά της λιτής βρίσκεται το παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου. Ο ναός αγιογραφήθηκε το 1587 από τον μοναχό Δανιήλ, μαθητή του Θεοφάνους του Κρητός. Εντυπωσιακές είναι οι τοιχογραφίες του «Ενταφιασμού της Θεοτόκου», του «Κτήτορος» και της «Επισκέψεως». Ιδιαίτερα σημαντική είναι η θαυματουργός εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας.

Κατά την τουρκοκρατία, η Ιερά Μονή Κορώνης συνέβαλε στην πνευματική και μορφωτική υποστήριξη του έθνους. Εκεί, κατά την παράδοση, λειτουργούσε κρυφό σχολειό σε καιρούς μεγάλης τουρκικής πίεσης. Τον Δεκέμβριο του 1943 πυρπολήθηκε, με αποτέλεσμα να καταστραφούν σπάνια χειρόγραφα και πλούτος κειμηλίων. Θαυματουργικώς διασώθηκε η εικόνα της Παναγίας της Παμμακαρίστου του τέμπλου. Ο Άγιος Σεραφείμ που συνέδεσε τη ζωή του με το μοναστήρι, γεννήθηκε στην Πεζούλα Καρδίτσας από γονείς ευσεβείς και ενάρετους, τον Σωφρόνιο και τη Μαρία περί τα μέσα του 16ου αιώνα. Από μικρό παιδί διακρινόταν για τον καλό του χαρακτήρα, την αγάπη του προς την Εκκλησία και τις φιλομοναχικές του τάσεις, γι' αυτό και πήγε να μονάσει πολύ νωρίς στην Ιερά Μονή της Κυρίας Θεοτόκου της Κρυεράς Πηγής, της σημερινής Κορώνης. Εκεί, στο μοναστήρι, φάνηκαν οι πολλές του αρετές και νωρίς χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, ενώ κατόπιν ανέλαβε και ηγούμενος της μονής. Αργότερα, νέος ακόμη στην ηλικία, έγινε Αρχιεπίσκοπος Φαναρίου και Νεοχωρίου, γεγονός που του έδωσε τη δυνατότητα να προσφέρει πολλές υπηρεσίες στην Εκκλησία και στο υπόδουλο Γένος και να στηρίζει πολύ με τα κηρύγματά του και τις περιοδείες του στα Άγραφα τους Έλληνες που στέναζαν κάτω από τον τουρκικό ζυγό. Για τη δράση του λοιπόν αυτή τόσο ως ηγούμενου όσο και ως επισκόπου προκάλεσε το μίσος των αγάδων Τούρκων της περιοχής (με αφορμή το κίνημα του 1601, που έκανε ο Μητροπολίτης Λαρίσης-Τρίκκης, Διονύσιος ο Φιλόσοφος και ο Άγιος Σεραφείμ που εργάστηκε ως συνεργός του) και μαρτύρησε τελικά στα χέρια τους για να μην απαρνηθεί τη πίστη του.

12.30-13.00: Φράγμα Ταυρωπού. Λίμνη Πλαστήρα.

Βρίσκεται στο νότιο τμήμα και πρόκειται για μία κατασκευή με πλάτος 220 μέτρα και ύψος 83μ.  που κρατά τα νερά της λίμνης. Η ιδέα ωρίμασε τη δεκαετία του ΄50 οπότε και άρχισε η υλοποίηση του οράματός του Νικολάου Πλαστήρα. Η πραγματοποίηση του έργου αλλά και η υλοποίηση της ιδέας του ολοκληρώθηκε το 1959. Το Φράγμα συγκράτησε τα νερά του Ταυρωπού, οπότε και άρχισε η πλήρωση του ταμιευτήρα με νερό από τους παραπόταμους του, από εποχικά ρέματα τα οποία κάλυψαν το οροπέδιο της Νεβρόπολης. Τα νερά της λίμνης τροφοδοτούν τον υδροηλεκτρικό σταθμό της ΔΕΗ. Αρδεύουν τον Θεσσαλικό κάμπο και υδροδοτούν την πόλη μαζί με 38 κωμοπόλεις και χωριά του νομού, και της ευρύτερης περιφέρειας της Θεσσαλίας. Η αρχική πρόταση προέβλεπε την κατασκευή χωμάτινου φράγματος σε άλλη θέση (περίπου στο ύψος του Νεοχωρίου), όμως τελικά επιλέχθηκε η θέση «Κακαβάκια» και η κατασκευή τσιμεντένιου φράγματος.

Έτσι προέκυψε η λίμνη Ταυρωπού, που αργότερα μετονομάστηκε σε λίμνη Πλαστήρα, σε υψόμετρο 800μ. καταλαμβάνοντας έκταση περίπου 25.000 στρεμμάτων, με μήκος 12χλμ., πλάτος 4χλμ. και βάθος περίπου 60μ. Η λίμνη για να δημιουργηθεί πήρε από τους κατοίκους των γύρω χωριών αρκετά περιουσιακά στοιχεία (χωράφια, αγροικίες κλπ). Φρόντισε όμως μακροπρόθεσμα, σαν ένας αξιόπιστος επενδυτικός οργανισμός, να τους τα επιστρέψει διπλά και τριπλά. Έτσι, με τη βοήθεια της μητέρας Φύσης, δημιουργήθηκε ένα πανέμορφο σκηνικό που άρχισε σιγά σιγά να το ανακαλύπτει ο κόσμος και πλέον από τη λίμνη να ευεργετείται όχι μόνον ο κάμπος, αλλά και ολόκληρη η ορεινή περιοχή.

13.30-15.00:  Νεοχώρι (πρόχειρο φαγητό, γεύμα)

16.00- 16.30:- Βοτανικός Κήπος

Περίπου 1,5χλμ. βόρεια από το Νεοχώρι, κατευθυνόμενοι προς Καλύβια Πεζούλας ευρίσκεται ο Βοτανικός Κήπος μετά από μικρή απόσταση. Πρόκειται για μια έκταση 10 στρεμμάτων στην οποία έχει γίνει η συγκέντρωση διαφορετικών ειδών χλωρίδας της ευρύτερης περιοχής της λίμνης Πλαστήρα, αλλά και γενικότερα του Ελλαδικού χώρου.

17.30- 19.00: Βόλτα στη Καρδίτσα. Δημοτική αγορά.

Ο Αστέριος Αλλαμανής ήταν ένας κοσμοπολίτης Δήμαρχος που έφερε τα σχέδια από το Παρίσι για τη Δημοτική Αγορά σαν εκφραστής της θέλησης της πρόσφατα απελευθερωμένη από τον τουρκικό ζυγό πόλης, να γίνει κοινωνός του πνεύματος της εποχής, υιοθετώντας αυτούσιο ένα στοιχείο της έκφρασής του. Ένα δημόσιο κτίριο από την Ευρώπη. Το κτίριο τοποθετήθηκε στον ιστό της πόλης με καθαρά πολεοδομικά κριτήρια, καταλαμβάνοντας τον ελεύθερο χώρο μιας πλατείας όπου από παράδοση δεκαετιών γίνονταν η λαϊκή αγορά, στην καρδιά ακριβώς της εμπορικής ζωής της πόλης. Κατασκευάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1920 και αποτελεί μοναδικό δείγμα μοντέρνας αρχιτεκτονικής από σκυρόδεμα, μέταλλο και γυαλί σε πανελλήνια τουλάχιστον κλίμακα. Ανήκει πιθανότατα στα τελευταία και ελάχιστα σωζόμενα κτήρια αγορών της γαλλικής εταιρείας Hennebique του Francois Coignet, η οποία άρχισε να κατασκευάζει κτήρια από οπλισμένο σκυρόδεμα για δημόσιες χρήσεις από τα τέλη του 19ου αιώνα.

Το κτίσμα έχει τετράγωνη κάτοψη και αποτελείται από τέσσερα ανεξάρτητα τμήματα σε σχήμα Γ, στα οποία εδράζεται ο μεταλλικός σκελετός της στέγης. Το 1992, η Δημοτική Αγορά κηρύχτηκε Μνημείο Ευρωπαϊκής Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς και λίγα χρόνια αργότερα αποκαταστάθηκε για να δοθεί σε πολιτιστικές και ήπιες ψυχαγωγικές χρήσεις.

19.00: Ξενοδοχείο.   

Εναλλακτικές επιλογές επισκέψεων:

-   Μορφοβούνι (Μουσείο Πλαστήρα)

Από το 1994 στο Μορφοβούνι, χωριό καταγωγής του θρυλικού «μαύρου καβαλάρη», υπάρχει το Κέντρο Ιστορικών Μελετών «Νικόλαος Πλαστήρας» με σημαντικό πεδίο δραστηριοτήτων, αφιερωμένο στο έργο και τη ζωή του «μαύρου καβαλάρη», με έγγραφα, φωτογραφίες και προσωπικά αντικείμενα, που παρέχουν τη δυνατότητα στον επισκέπτη να γνωρίσει γνωστές και άγνωστες πτυχές της ζωής του Νικολάου Πλαστήρα, ενώ γίνεται προσπάθεια να συγκεντρωθούν και  τα προσωπικά του αντικείμενα. 

Συγκεκριμένα περιήλθαν στην κατοχή του Μουσείου:

-  75 εφημερίδες με πρωτοσέλιδα άρθρα για τον Ν. Πλαστήρα και τις προεκλογικές ομιλίες του το '51.

-   123 προπολεμικά άρθρα που ξεκινούν απ' το '22.

-   Μια σειρά από εφημερίδες σε ένα φύλλο, με άρθρα για το Ν. Πλαστήρα, για τα Δεκεμβριανά γεγονότα και το διάγγελμα του ως πρωθυπουργού τον Ιανουάριο του 45.

-   45 γελοιογραφίες από 1949-50 που δείχνει με γλαφυρό τρόπο το κλίμα της εποχής. Όλο το υλικό εκτίθεται στο Μουσείο και για τις γελοιογραφίες υπάρχει η σκέψη να εκδοθούν σε ειδικό λεύκωμα.

-   Παναγία Πελεκητή

Η Ι. Μονή Παναγίας Πελεκητής ένα επιβλητικό μεταβυζαντινό μνημείο, είναι κτισμένη επάνω σε μια απόκρημνη πλαγιά των βουνοκορφών των Αγράφων στα  1400μ., ένα χ.λ.μ. βορειοδυτικά του χωριού Καρίτσα. Η Ιερά Μονή της Παναγίας Πελεκητής είναι κτισμένη Εκκλησιαστικώς, υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων και γεωγραφικώς στο Νομό Καρδίτσας. Βλέποντας ο προσκυνητής την Ιερά Μονή νομίζει ότι αυτή βρίσκεται μεταξύ ουρανού και γης και πως κρέμεται επάνω από το χωριό Καρίτσα του Δήμου Νεβροπόλεως Αγράφων. Από την Ιερά Μονή αγναντεύει κανείς τη λίμνη Πλαστήρα, ενώ στο βάθος φαίνεται ο Θεσσαλικός κάμπος, το όρος Κίσαβος και πιο δεξιά, τα υψώματα του Δομοκού.

Παράδοση - θρύλοι: Όπως συμβαίνει για όλες σχεδόν τις Ιερές Μονές της Ορθοδοξίας μας, έτσι και για την Ιερά Μονή της Παναγίας Πελεκητής η χρονολογία ιδρύσεώς της χάνεται κάπου ανάμεσα στην ιστορία και την παράδοση. Η παράδοση λέγει ότι το όνομα "Πελεκητή" οφείλεται στο ότι για να μπορέσει το Μοναστήρι να οικοδομηθεί στον σχεδόν κατακόρυφο βράχο, χρειάστηκε πρώτα να πελεκηθεί ο βράχος με ξύλινα εργαλεία ύστερα από υπόδειξη της Παναγίας, που παρουσιάστηκε στο όνειρο των μαστόρων λέγοντας: «Θα πελεκήσεις το βράχο με το κοπίδι και θα φτιάξεις μια εκκλησία την οποία θα ονομάσεις Παναγία Πελεκητή». Όταν ξεκίνησε το συνεργείο να χτίζει, είχαν πρόβλημα με το νερό. Ξαναπαρουσιάστηκε η Παναγία και τους είπε: «Σηκώστε εδώ αυτήν την πλάκα και θα βρείτε νερό». Και πράγματι έτσι έγινε εκεί που είναι σήμερα το πηγάδι. Σύμφωνα πάλι με την παράδοση της περιοχής λέγεται ότι ο πρωτομάστορας έπεσε από την στέγη της Ιεράς Μονής στη χαράδρα που βρίσκεται κάτω από αυτό, αλλά βρέθηκε όρθιος χωρίς να πάθει το παραμικρό μετά από τη σωτηριώδη επέμβαση της Παναγίας της "Πελεκητής". Η οικοδόμηση της Ιεράς Μονής θα πρέπει να ξεκίνησε στα χρόνια του Βυζαντίου και λίγο πριν την πτώση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και να συνεχίστηκε σιγά - σιγά.

-   Δραστηριότητες: Τοξοβολία, υδροποδήλατα, ποδηλασία, Εκπαιδευτικό δάσος Μπελοκομίτη.

Στο εκπαιδευτικό δάσος Μπελοκομίτη τη κυρίαρχη δενδρώδη βλάστηση συνοδεύει και ποικιλία άλλων ειδών (σφένδαμοι, ορεινή φτέλια, σοβριές, ιπποκαστανιά, αγριοκεράσια, φλαμουριά κ.ά.), πολυάριθμοι θάμνοι καθώς και πλούσια ποώδης βλάστηση. Η πανίδα και ειδικότερα η ορνιθοπανίδα του εκπαιδευτικού δάσους είναι ιδιαίτερα πλούσια και ενδιαφέρουσα για μελέτη και παρατήρηση. Η περιοχή του εκπαιδευτικού δάσους φιλοξενεί μια αξιόλογη ποιοτικά και ποσοτικά ορνιθοπανίδα. Ο συνολικός αριθμός ειδών που βρέθηκαν στην περιοχή (67 είδη) είναι αρκετά ικανοποιητικός. Χαρακτηριστικά είδη είναι ο σπίνος,η ελατοπαπαδίτσα,ο  κοκκινολαίμης, ο χρυσοβασιλίσκος, η καρδερίνα, η κίσσα κ.ά. Σημαντικά και αξιοπρόσεκτα είδη θεωρούνται λόγω της σπανιότητάς τους ο λευκοτσικνιάς, το όρνιο,  ο χρυσαετός και ο πετρίτης. Τα ασπόνδυλα του εδάφους εμφανίζονται με μεγάλη ποικιλία στην περιοχή με ιδιαίτερη έμφαση στις ομάδες των αρθροπόδων – κολεοπτέρων. Από τα σπονδυλωτά το ενδιαφέρoν εστιάζεται στα θηλαστικά και κυρίως στα σαρκοφάγα, με χαρακτηριστικούς εκπροσώπους την αλεπού, το λύκο και την αρκούδα.

2η ΜΕΡΑ:

09.00: Αναχώρηση

09.00-10.00: Καρδίτσα. Αρχαιολογικό Μουσείο

Στο αρχαιολογικό μουσείο η έκθεση των ευρημάτων είναι δομημένη κατά χρονολογική σειρά και με θεματικές ενότητες, αποσκοπώντας στην ανθρωποκεντρική προσέγγιση του παρελθόντος με αναφορές στον ιδιωτικό και δημόσιο βίο, στις καθημερινές δραστηριότητες, την αισθητική, τη λατρεία, το εμπόριο, την οικονομία και το θάνατο ως φυσική κατάληξη, τόσο κατά τους Προϊστορικούς όσο και τους Ιστορικούς χρόνους. Με πρωτογενές αρχαιολογικό υλικό δίνονται τα προϊόντα της Νεολιθικής Οικονομίας, η εξέλιξη τους κατά τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού και του Σιδήρου, καθώς και η ιστορία των αρχαίων πόλεων Κιέριον, Όρθη, Μητρόπολη, Γόμφοι και Αργιθέα, με τη σειρά που παρουσιάζονται σε μια δελφική επιγραφή των μέσων του 2ου αι. π.Χ. Στον επίλογο της έκθεσης με θέμα «Αρχαιολογία και Κοινωνία» δίνεται η πολιτιστική κληρονομιά ενός τόπου που δεν έχει μόνο ιστορική αξία ως φορέα πληροφοριών, αλλά συνάμα και πολυδιάστατη σημασία για την κοινωνία και τους θεσμούς.

10.30 -11.10:  Μαυρομμάτι (οικία Καραϊσκάκη)

Παλαιά πετρόχτιστα σπίτια και παραδοσιακές βρύσες, στολίζουν το ιστορικό χωριό. Στην πλατεία με τα αιωνόβια πλατάνια στέκει επιβλητικά ο χάλκινος έφιππος ανδριάντας του Γ. Καραϊσκάκη, βάρους 2,5 τόνων έργου του Ακαδημαϊκού γλύπτη Γιάννη Παππά που στήθηκε εκεί το έτος 1990 έπειτα από πανελλήνιο έρανο. Ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφτεί στο Μαυρομμάτι το σπίτι όπου έζησε τα παιδικά του χρόνια ο Καραϊσκάκης, το λαογραφικό μουσείο, και το μουσείο λαϊκής τέχνης της κυρίας Μελπομένης Τζιουβάρα.

Το «Ιστορικό Λαογραφικό Μουσείο Γ. ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ» ιδρύθηκε το 2001 από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Μαυρομματίου «Ο ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ» και στη συλλογή του υπάρχουν σπάνια εκθέματα όπως προσωπικά αντικείμενα του ήρωα (το προσωπικό του φυλαχτό, το ασημένιο σπαθί του, το καρυοφίλι του, το δαχτυλίδι του κ.λ.π.). Επίσης υπάρχουν στη συλλογή σπάνια υφαντά, φορεσιές και αντικείμενα καθημερινής χρήσης των κατοίκων του χωριού των περασμένων αιώνων. Βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του Μαυρομματίου.

11.30-12.30:  Επίσκεψη στο ΚΠΕ Μουζακίου

Ενημέρωση των μαθητών για το οικοσύστημα της περιοχής από εκπαιδευτικούς του Κέντρου.

13.00- 13.30: Ροποτό

Ενημέρωση για τη λειτουργία των προβιομηχανικών υδροκίνητων εγκαταστάσεων και συγκεκριμένα μιας ντριστέλλας και ενός νερόμυλου στο χωριό Ροποτό

13.30 - 14.30: Πύλη Τρικάλων, Γεφύρι Βησσαρίωνα, Μονή Πόρτας

Η Πύλη αποτελεί την είσοδο για την ορεινή περιοχή των Τρικάλων εδώ και αιώνες και είναι ένα από τα αξιοθέατα της περιοχής. Εδώ υπήρχε η βυζαντινή πόλη «Μεγάλαι Πύλαι» με το σπουδαίο μοναστήρι της «Πόρτα Παναγιάς». Πάνω σε αυτό το στενό πέρασμα απλώνεται ο σημερινός οικισμός της Πύλης, κύριο εμπορικό-διαμετακομιστικό κέντρο για ολόκληρη την περιοχή. Εδώ στέκει μέχρι σήμερα ακλόνητο και αγέρωχο το ονομαστό πέτρινο τοξωτό γεφύρι του 1514.

- Μονή Πόρτας

Ο ναός Πόρτα Παναγιάς, ήταν το καθολικό της Ιεράς Μονής Μεγάλων Πυλών. Βρίσκεται στον οικισμό "Πόρτα" στα βόρεια του Δήμου Πύλης και επί της όχθης του Πορταϊκού. Σήμερα λειτουργεί ως ναός και είναι επισκέψιμος.

Ο ναός είναι σταυρεπίστεγος που κτίστηκε στα 1283 από τον Σεβαστοκράτορα Ιωάννη 'Αγγελο Δούκα Κομνηνό. Ο εξωνάρθηκας ανήκει στον τύπο του οκταγωνικού εγγεγραμμένου με γωνιακές ημικυκλικές κόγχες και ισόπλευρο τρούλλο. Χαρακτηριστικό αυτής της εκκλησίας είναι ότι έχει τοποθετημένες εκατέρωθεν της Κύριας Πύλης στο ιερό, τις εικόνες της Παναγίας και του Χριστού. Οι ίδιες δε εικόνες είναι μοναδικές, ολόσωμες, κατασκευασμένες από πολύχρωμες ψηφίδες (1283-1289).

Οι τοιχογραφίες που έχουν εναπομείνει στον κυρίως ναό όπως κι αυτές του νάρθηκα χρονολογούνται στον 18ο αιώνα. Στο πλαίσιο των αναστηλωτικών και στερεωτικών εργασιών πραγματοποιήθηκε ανασκαφική έρευνα στο δάπεδο του ναού, που έφερε στο φως το παλαιό δάπεδο του ναού, όπως και πολλά αρχιτεκτονικά μέλη, αρχαίου ναού, σε δεύτερη χρήση.

Η Πόρτα Παναγιά είναι η ιδιαίτερη πατρίδα (γενέτειρα) του Αγίου Βησσαρίωνα του θαυματουργού, άλλοτε μητροπολίτη Λαρίσης και Τρίκκης. Ο 'Αγιος Βησσαρίωνας, ο οποίος είναι πολιούχος της Πύλης, Καλαμπάκας και Τρικάλων, είναι μία μεγάλη μορφή της Χριστιανοσύνης.

14.30-15.50: Φαγητό

16.30- 17.00:  Περτούλι. (Δασικό οικοσύστημα Κεντρικής Πίνδου)

Εντυπωσιακότατα τοπία συναντάς γύρω από το χωριό Περτούλι, χωρίς όμως να υποτιμάς τα πέτρινα γεφύρια, τις πετρόκτιστες εκκλησίες.

Κυρίαρχο αυτοφυές είδος  της χλωρίδας είναι η υβριδογενής ελάτη ενώ σποραδικά βρίσκονται μικρές συστάδες από οξιά, δρυ, σφενδάμι, οστρυά, άρκευθο,  κέδρο, φλαμουριά, ιτιά κ.α. Τεχνητά έχουν εγκατασταθεί η μαύρη, η δασική και λευκόδερμος πεύκη, η ερυθρελάτη και η τούγια. Η πανίδα της περιοχής επίσης είναι πλούσια. Μπορούμε να συναντήσουμε το ζαρκάδι, το ελάφι, το λαγό, το κουνάβι, τη νυφίτσα, το σκίουρο, το λύκο, την αλεπού, την καφέ αρκούδα αλλά και  άλλα.  Από πλευράς φτερωτών βλέπουμε την ορεινή πέρδικα, την μπεκάτσα, το γεράκι, το φασιανό, το δρυοκολάπτη και πολλά άλλα.

Όπως εκτιμάται από ειδικούς επιστήμονες-ερευνητές, το δάσος ελάτης χρονολογείται από τριακόσια χρόνια περίπου, που μεταφέρθηκε με φυσικούς τρόπους (αέρα, πουλιά). Πριν από την ελάτη υπήρχε δάσος οξιάς, η οποία εκτοπίστηκε από την ελάτη, ως ισχυρότερος φυτικός οργανισμός. Εδώ συναντάται ένας καλλωπιστικός θάμνος,  σπάνιος για την Ελλάδα, το Λιβούρνο, που είναι πολύ γνωστός στις δυτικές περιοχές της Ευρώπης και στη Γιουγκοσλαβία.

Μέσα στο δάσος ευδοκιμεί ένα σπάνιο είδος κόκκινου κρίνου. Στα υγρά  λιβάδια απαντάται  το ίτσι (ίον το εύοσμον), το σαλέπι, η μέντα, η αρωματική αγριοφράουλα, τα βατόμουρα. Στα ξέφωτα και ψηλά εδάφη βρίσκουμε τσάι, αμάραντο, μούσχο, ρίγανη, νάνα (είδος χόρτου) και  το ευωδιαστό δάκρυ της Παναγίας. Την άνοιξη στα ποτάμια ανθίζουν άσπρες πασχαλίτσες, που έντυναν παλιά τον επιτάφιο, στις πλαγιές κόκκινες, μωβ, άσπρες ανεμώνες.

Αρχές φθινοπώρου η γη γεμίζει με τις διώχτρες (κρόκος). Λέγονται έτσι επειδή ανθίζουν αρχές της άνοιξης, σκάνε ανυπόμονα κάτω από το τελευταίο χιόνι δηλώνοντας το τέλος του χειμώνα και φεύγουν οι παραθεριστές και οι κτηνοτρόφοι για τα χειμαδιά. Όταν χαθούν σημαίνουν και το τέλος του καλοκαιριού.

17.30-18.30:  Ελάτη.

Ανηφορίζοντας τη δυτική πλαγιά του βουνού, μέσα σε ένα κατάφυτο τοπίο από πλατάνια, έλατα, με ταυτόχρονη θέα στο ποτάμι και τα απέναντι χωριουδάκια, είναι στεφανωμένη από ελατοδάσος, η Ελάτη ή Τύρνα σε ύψος 950 μέτρων. Είναι το μεγαλύτερο από τα ορεινά χωριά της περιοχής, κι ένας από τους προορισμούς στην Ελλάδα, με πλήρη τουριστική παρουσία όλες τις εποχές του χρόνου. Αποτελεί το κυριότερο «πέρασμα» στην Θεσσαλία για δεκάδες διαδρομές, ασφαλτόστρωτες, δασικές, πεζοπορικές, σε μονοπάτια και δασικά κομμάτια, αποδεικνύοντας ότι δεν είναι τυχαία η επιλογή της από τους περιηγηές.

19.30: Ξενοδοχείο

Εναλλακτικές επιλογές επισκέψεων:

-  Μονή Βησσαρίωνα:

Η μονή ιδρύθηκε μεταξύ των ετών 1527-1535 επάνω στα ερείπια του παλαιότερου βυζαντινού μοναστηριού του 13ου-14ου αιώνα. Κτήτορας της ήταν ο άγιος Βησσαρίων, μητροπολίτης Λαρίσης, με τη βοήθεια του αδελφού του, Ιγνατίου, επισκόπου Καππούας και Φαναρίου. Αργότερα, το 1557, ο τότε μητροπολίτης Λαρίσης Νεόφυτος, ανιψιός του αγίου Βησσαρίωνα, ίδρυσε το σημερινό καθολικό στη θέση του παλαιού. Η μονή εξελίχθηκε σε σπουδαίο πνευματικό κέντρο, και διέθετε πλούσια βιβλιοθήκη και εργαστήριο αντιγραφής κωδίκων. Στη μακραίωνη ιστορία της υπέστη πολλές λεηλασίες και καταστροφές. Το 1771 λεηλατήθηκε από τους Τουρκαλβανούς και το 1823 οι μοναχοί της σφαγιάστηκαν από τον Τουρκαλβανό μουσελίμη των Τρικάλων, Σούλτζια Κόρτζα. Στα νεότερα χρόνια, το 1943, βομβαρδίστηκε από τους Ιταλούς και λίγο αργότερα από τους Γερμανούς. Οι τοιχογραφίες χρονολογούνται στο 1557 και αποδίδονται στον σημαντικό αγιογράφο Τζώρτζη ή Ζώρζη. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι έργο τεχνιτών από την Ήπειρο, κατασκευάστηκε το 1767 και επιχρυσώθηκε το 1813. Στη μονή ανήκουν, μεταξύ άλλων, τα παρεκκλήσια των Εισοδίων της Θεοτόκου με τοιχογραφίες του 1675, του Τιμίου Προδρόμου με τοιχογραφίες του 1693, και των Αγίων Πάντων με τοιχογραφίες του 1746.

-        Σπηλιά και, Μονή Αγ. Γεωργίου

 Στο Μαυρομμάτι βρίσκεται το αξιόλογο μοναστήρι του Αγ. Γεωργίου (Καραϊσκάκη) σε απόσταση μόλις 2χ.λ.μ. από το χωριό και υπήρξε ένα από τα σημαντικότερα μοναστήρια της περιοχής κατά την Τουρκοκρατία. Στο μοναστήρι αυτό, με το σωζόμενο καθολικό αθωνίτικου τύπου, ζούσε ένα διάστημα η μητέρα του Γεώργιου Καραϊσκάκη. Η ίδρυση της Μονής τοποθετείται χρονικά περίπου το 1550, ενώ οι τοιχογραφίες του χρονολογούνται το 1657. Οι εικόνες του τέμπλου φέρουν τις χρονολογίες 1602 και 1599. Το ναό κοσμούν καμάρες και χαμηλός τυφλός θόλος, αντί τρούλου. Μέσα από δασικό δρόμο και σε απόσταση 2,5χ.λ.μ. νότια της Μονής μπορεί κανείς να φτάσει στο σπήλαιο, όπου γεννήθηκε το 1782 ο Καραϊσκάκης, όταν μητέρα του σε προχωρημένη πια εγκυμοσύνη εγκατέλειψε το μοναστήρι και κατέφυγε εκεί προκειμένου να γεννήσει. Εκεί δίπλα είναι και η γνωστή σπηλιά «Κορακοφωλιά». Και οι δύο σπηλιές βρίσκονται στην κορυφή της εισόδου του δάσους και στα νότια του οικισμού του Μαυρομματίου. Ακριβώς λίγο πιο πάνω από τη σπηλιά, υπάρχει το ξωκλήσι του Προφ. Ηλία καρφωμένο στην κορυφή του βουνού.

-   Κρανιά (Μονή Τιμίου Σταυρού, νερόμυλος, πέτρινα γεφύρια).

Η Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου ή Αγ. Ζώνης, ιδρύθηκε στα τέλη του 18ου αι. και καταστράφηκε το 1943 από τους Γερμανούς. Σώθηκε μόνον ο ναός του Τιμίου Σταυρού, 1.500μ περίπου. έξω από το χωριό στο δρόμο που οδηγεί στα Δολιανά. Αποτελεί μνημείο σπάνιας αρχιτεκτονικής αξίας, ιδιαίτερα σε ότι αφορά την πολυπλοκότητα του κεντρικού τρούλου. Η αρχική κατασκευή του ναού χρονολογείται στα 1770, ενώ η λαϊκής τεχνοτροπίας διακόσμηση του στα 1792. Επισκευάστηκε μεταξύ 1840 – 1848 και γνώρισε δεύτερη επισκευή το 1900, ενώ τα τελευταία χρόνια έγιναν εργασίες στερέωσης από την αρχαιολογική υπηρεσία, με την υλική βοήθεια των κατοίκων της περιοχής.

                   

-   Γεφύρι Παλαιοκαρυάς

Επιβλητικό και όμορφο είναι το γεφύρι της Παλαιοκαρυάς που δεσπόζει σε ένα στένωμα, περίπου μισό χιλιόμετρο από την Κάτω Παλαιοκαρυά. με τους δύο τεχνητούς καταρράκτες και στέκεται εκεί από τον 16ο αιώνα. Πρόκειται για ένα μονότοξο πέτρινο γεφύρι μήκους 26 μέτρων. Δύο φράγματα του 1970 σχηματίζουν δύο τεχνητούς καταρράκτες, που δίνουν μια ξεχωριστή πινελιά στην μαγευτική εικόνα. Ο καταρράκτης πίσω από το γεφύρι έχει ύψος 12 μέτρων και το νερό που πέφτει δημιουργεί μία πανέμορφη εικόνα που προκαλεί δέος, ενώ ο μικρότερος έχει ύψος δύο μέτρα. Ο ποταμός που περνά από το σημείο είναι ο Παλαιοκαρίτης και αν συνεχίσουμε τη διαδρομή μας φτάνουμε στη χαράδρα της Παλαιοκαρυάς όπου λειτουργεί μέχρι και σήμερα ένας νερόμυλος και μία δριστέλα.

Ο μικρός ποταμός Παλαιοκαρίτης που διαρρέει την χαράδρα - η οποία ονομάζεται και Γκρόπα- ξεκινά από το βουνό Γκρόπα και καταλήγει στον Πορταϊκό. Η δε Παλαιοκαρυά είναι χτισμένη στα 730 μέτρα, στην κοιλάδα του Πορταϊκού, ένα μικρό χωριό, που απέχει 35 χ. λ. μ από την πόλη των Τρικάλων.

3η ΜΕΡΑ:

11.00-12.30: Μετέωρα. (Μεγάλο ή Μικρό Μετέωρο ή Μονή Ρουσσάνου)

Τα Μετέωρα είναι ένα σύμπλεγμα από τεράστιους σκοτεινόχρωμους βράχους από ψαμμίτη οι οποίοι υψώνονται έξω από την Καλαμπάκα, κοντά στα πρώτα υψώματα της Πίνδου και των Χασίων. Τα μοναστήρια των Μετεώρων, που είναι χτισμένα στις κορυφές κάποιων από τους βράχους, είναι σήμερα το δεύτερο πλέον σημαντικό μοναστικό συγκρότημα στην Ελλάδα, ύστερα από το Άγιο Όρος. Από τα τριάντα που υπήρξαν ιστορικά, σήμερα λειτουργούν μόνον έξι, τα οποία, από το 1988, περιλαμβάνονται στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Το μέσο υψόμετρο είναι 313 μέτρα.

Μελέτες δείχνουν ότι οι βράχοι σχηματίσθηκαν περίπου πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια κατά την Παλαιογενή Περίοδο. Η αποσάθρωση, η διάβρωση και οι σεισμοί στη συνέχεια τους έδωσαν το σημερινό τους σχήμα.

Η δημιουργία του γεωλογικού τοπίου, αν και έχει κατά καιρούς απασχολήσει πολλούς Έλληνες και ξένους γεωλόγους, δεν έχει ακόμη ξεκάθαρα ερμηνευθεί. Είναι ενδιαφέρον το ότι ούτε η Ελληνική Μυθολογία ούτε οι αρχαίοι Έλληνες αλλά και ούτε ξένος ιστορικός έχει αναφερθεί στον χώρο αυτό.

Σύμφωνα με τη θεωρία του Γερμανού γεωλόγου Αλεξάντερ Φίλιπσον, που επισκέφτηκε την Ελλάδα στα τέλη του 19ου αιώνα, η δημιουργία αυτών των τεράστιων ογκολίθων οφείλεται σε ένα δελτοειδή κώνο από ποταμίσιους ογκόλιθους και ασβεστολιθικά πετρώματα που για εκατομμύρια χρόνια χύνονταν σε θαλάσσια έκταση που κάλυπτε τότε τη Θεσσαλία. Οι γεωλογικές μεταβολές των αιώνων ανύψωσαν και αποσφήνωσαν το τμήμα αυτό, όταν αποτραβήχτηκαν τα νερά στο Αιγαίο. Έτσι, αργότερα κατά την τριτογενή περίοδο που διαμορφώθηκαν οι αλπικές πτυχώσεις της οροσειράς της Πίνδου, αποκόπηκε αυτός ο κώνος από τη συμπαγή μορφή του, δημιουργώντας επιμέρους μικρότερους, αυτοί που υφίστανται σήμερα, και ανάμεσά τους τη κοιλάδα του. Σύμφωνα με διάφορες γνώμες βυζαντινολόγων υποστηρίζεται ότι ξεκίνησε πριν από το 11ο αιώνα.

Άλλες ιστορικές όμως πληροφορίες αναφέρουν ως πρώτο ασκητή οικιστή κάποιον Βαρνάβα που το 950-970 ίδρυσε την πολύ παλιά Σκήτη του Αγίου Πνεύματος. Ακολούθησαν η ίδρυση της Μεταμόρφωσης (1020) από κάποιον Κρητικό μοναχό Ανδρόνικο και το 1160 ιδρύεται η Σκήτη Σταγών ή Δούπιανη.

Μετά από 200 χρόνια ο ασκητής Βαρλαάμ ιδρύει το Μοναστήρι των Τριών Ιεραρχών και των Αγίων Πάντων και αργότερα άγνωστοι ιερωμένοι δημιούργησαν τα  υπόλοιπα Μοναστήρια. Το όνομα Μετέωρα αποδίδεται στον κτήτορα της μονής Μεγάλου Μετεώρου, τον Άγιο Αθανάσιο τον Μετεωρίτη, ο οποίος ονόμασε «Μετέωρο» τον Πλατύ Λίθο στον οποίο ανέβηκε πρώτη φορά το 1344. Με την πάροδο του χρόνου η μοναστηριακή αυτή πολιτεία άρχισε να ενισχύεται με μοναχούς για να φθάσει στο απόγειο της ακμής της γύρω στο 17ο αιώνα.

13.00-16.00: Τρίκαλα (Ληθαίος ποταμός, Κάστρο, Βαρούσι, Μανάβικα). Ελεύθερος χρόνος

Ο ποταμός Ληθαίος είναι ένα από τα αξιοθέατα της πόλης των Τρικάλων. Δεδομένου ότι διασχίζει τα Τρίκαλα, οι όχθες του συνδέονται με δέκα γέφυρες, μισές από τις οποίες είναι για πεζούς. Η κεντρική γέφυρα η οποία είναι τοξωτή και μεταλλική, κατασκευάστηκε στη Γαλλία το 1886 από Γάλλους μηχανικούς (ανακατασκευάστηκε το 1996) και ενώνει την οδό Ασκληπιού (εμπορικό δρόμο) με την κεντρική πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου. Στην όχθη του ποταμού, σε μια από τις γέφυρες, υπάρχει άγαλμα του Ασκληπιού φιλοτεχνημένο από τον γλύπτη Θεόδωρο Βασιλόπουλο.

Το Βυζαντινό Κάστρο της πόλης, που κατασκευάστηκε από τον Ιουστινιανό πάνω στην αρχαία Ακρόπολη της Τρίκκης κατά τον 6ο μ.Χ. αιώνα, με τριπλό τείχος. Ανακατασκευάστηκε αργότερα από τους Οθωμανούς, οι οποίοι το 17ο αιώνα τοποθέτησαν και ένα τεράστιο ρολόι πάνω σε πύργο, που συνοδευόταν από μια καμπάνα βάρους 650 κιλών. Το 1936 τοποθετήθηκε άλλο ρολόι από τον δήμαρχο Θεοδοσόπουλο και παραμένει ως σήμερα το σήμα κατατεθέν της πόλης.

Η παλιά πόλη, η οποία αποτελείται από τις συνοικίες Βαρούσι και παλιά Μανάβικα. Το Βαρούσι βρίσκεται στις παρυφές του Φρουρίου. Επί τουρκοκρατίας ήταν χριστιανική συνοικία, μέχρι τη δεκαετία του 1930 η αρχοντογειτονιά των Τρικάλων και σήμερα είναι στο σύνολο της διατηρητέα. Τα παλιά βαρουσιώτικα σπίτια κτισμένα μεταξύ 17ου και 19ου αι. και οι πολυάριθμες εκκλησίες αντικατοπτρίζουν την οικονομική και πολιτιστική άνθιση του 18ου και 19ου αι. που ήταν αποτέλεσμα της ανάπτυξης του εμπορίου και της βιοτεχνίας. Το Βαρούσι διακρίνεται για τα όμορφα αρχοντικά με τους περίτεχνους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς και τις μακριές μαρκίζες. Στη συγκεκριμένη συνοικία βρίσκονται οι παλαιότερες εκκλησίες της πόλης, οι οποίες βρίσκονται χτισμένες πολύ κοντά η μία στην άλλη. Οι σωζόμενοι σήμερα ναοί είναι των Αγίων Αναργύρων (τοιχογραφίες του 1575), του Αγίου Δημητρίου (πριν το 1588), του Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονος και του Αγίου Παντελεήμονος (14ου αι.), του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου (1674), της Αγίας Μαρίνας (1766), της Αγίας Παρασκευής (1843), της Παναγίας Φανερωμένης ή του Γενεσίου της Θεοτόκου (1853), της Αγίας Επισκέψεως (1867), του Αγίου Στεφάνου (1882) και του Αγίου Νικολάου. Συνέχεια της συνοικίας Βαρούσι μέχρι και την κεντρική πλατεία είναι τα παλιά Μανάβικα, γειτονιά της παλιάς πόλης με χαρακτηριστική, ομοιόμορφη αρχιτεκτονική. Εκεί βρίσκονται μερικές από τις καλύτερες ταβέρνες και καφέ-μπαρ της πόλης.

21.00: Επιστροφή στο σχολείο.