Η ζωή και οι στιγμές της.

Η ζωή είναι στιγμές. Απόλαυσε τις χαρούμενες για να μπορείς να συνεχίσεις στις δύσκολες... Η "προίκα" της Μυκόνου.

Η ζωή και οι στιγμές της.

 

Όσο μεγαλώνεις έχεις μία τάση να γυρνάς πίσω και να κωδικοποιείς πράγματα, που παλιά ε τα έκανες χωρίς να ξέρεις το γιατί. Όπου πας μεταφέρεις την προίκα σου. Τις αναμνήσεις σου, τα βιώματα, της δεξιότητες, τις εμπειρίες, τα συναισθήματα. Την προσωπικότητά σου!!! Το τελικό πρόσημο είναι πάντα θετικό έστω και αν χρειάστηκε να πονέσεις ή να ματώσεις για αυτά. Είσαι τυχερός στη ζωή σου αν βρεθούν στο δρόμο  σου άνθρωποι να σου δώσουν την ευκαιρία και να σε βοηθήσουν για να εξελιχθείς. 

Για αυτό πρέπει να είσαι ταπεινός και ευγνώμονας μαζί τους αν τους συναντήσεις. Η αρχή και το τέλος της ζωής καθενός δεν ελέγχεται από αυτόν… Το ενδιάμεσο όμως? Όπως η μέλισσα που τρυγάει τα λουλούδια για να ζήσει, μεταφέρει  και την γύρη, δηλαδή την ζωή, έτσι και ο χαρούμενος άνθρωπος που συναναστρέφεται πολλούς, τους ανταποδίδει με τη στάση του το ευ ζην!!! Ένα μεγάλο μέρος της ζωής μου αναλώθηκε στο να συλλέγω στιγμές χαρούμενες όσο το δυνατό με δράση, αλλά πάντα ανάμεσα σε ανθρώπους. Προσπάθησα πάντα οι χαρούμενες στιγμές να είναι οι περισσότερες και αυτό να το εμφυσήσω  σε όσους πέρασαν από δίπλα μου. Κυρίως στους μαθητές μου. Τίποτα δεν διαρκεί για πάντα. Η ζωή μας είναι μέρα μέρα. Πρέπει να απολαμβάνεις τις χαρούμενες στιγμές για να αντέξεις όταν έρθουν οι δύσκολες που μοιραία θα έρθουν... Όμως το κάθε έμβιο ον σαν μέρος της Φύσης περικλείει την ίδια του τη φύση, που πρέπει να την ανακαλύψεις και να την εξελίξεις. Δεν μπορείς να κάνεις πολλά πράγματα ενάντια στη φύση του κάθε όντος. Θα την εκδηλώσει έστω και αν περάσει χρόνος. Για παράδειγμα η δική μου φύση ήταν περιηγητική, και για αυτό και διάλεξα ειδικότητα στο Μεταπτυχιακό Ωκεανογραφίας που να την εμπεριέχει. Γεωμορφολογία ακτών και μάλιστα την εμπειρία από την ενασχόληση αυτή την συμπεριέλαβα σε ένα βιβλίο προσπαθώντας να εξηγήσω πολλά από αυτά που είδαν τα μάτια μου.

Η προίκα μου. Η ενασχόληση μου με τη γεωλογία.

Τον φίλο και συμμαθητή μου Ηλία τον συνάντησα πρώτη φορά το 1973 σε πανελλήνιους αγώνες παίδων χωρίς όμως να γνωριζόμαστε τότε. Γνωριστήκαμε καλά όταν το 1976 περάσαμε και δύο στο πανεπιστήμιο, στο γεωλογικό στη Θεσσαλονίκη. Ήμασταν συμφοιτητές!!! Σε μία εκπαιδευτική εκδρομή του Τμήματος το Μάιο του 1980 επισκεφτήκαμε το φράγμα του Περδίκκα στην Πτολεμαΐδα, που ο σχεδιασμός του ήταν να δώσει λύσεις στον αγροτικό τομέα. Το κατασκεύασαν αλλά δεν γέμισε δυστυχώς ποτέ με νερό... Προηγούμενα είχα επιλέξει το προαιρετικό μάθημα της τεχνικής γεωλογίας που το γεωλογικό και οικονομικό κομμάτι του μαθήματος το διδασκόμαστε στο Γεωλογικό τμήμα ενώ το καθαρά κατασκευαστικό στο Πολυτεχνείο Θεσσαλονίκης. Μία πολύ πρωτοποριακή και γόνιμη συνεργασία. Περιλάμβανε κατασκευές λιμανιών, αεροδρομίων, σηράγγων, γεφυρών, αλλά κυρίως φράγματα. Ένας συμφοιτητής μας ο Δημοσθένης, αφού έκανε τεχνική γεωλογία στην Αμερική δούλεψε πολλά χρόνια στην κατασκευή των φραγμάτων της ΔΕΗ στην Ήπειρο με πολύ μεγάλη συμβολή. 

Μην υποτιμάμε ποτέ τους καλούς φοιτητές των ελληνικών πανεπιστημίων.. Όπου πήγαν διέπρεψαν!!! Η αστοχία του φράγματος του Περδίκκα με στοίχειωσε και αργότερα όταν μου δόθηκε η ευκαιρία και δούλευα στο Ινστιτούτο Λιγνιτικών Ερευνών της ΔΕΗ το επισκέφτηκα αρκετές φορές για να καταλάβω τι είχε γίνει λάθος.

Το αποτυχημένο φράγμα στον Περδίκα.

Κατά την ταπεινή μου άποψη για να κατασκευαστεί ένα τεχνικό έργο π.χ. ένα φράγμα πρέπει να προηγηθεί ένας ανιχνευτής (είμαι της παλιάς σχολής) με παρατηρητικότητα που να περπατήσει την ευρύτερη περιοχή και να δει τις ιδιαιτερότητες των σημείων του νερού. π.χ. πηγάδια, γεωτρήσεις, πηγές, να παρατηρήσει τις διαφορές στην ποιότητα και την ποσότητα του νερού, να σημειώσει τα ορατά θέματα όπως τον τεκτονισμό, τα ρήγματα, τον μανδύα αποσάθρωσης των πετρωμάτων, το είδος και την ποιότητα τους, τις ασυνέχειες, να εικάσει τα πιθανόν ενδεχόμενα στο υπέδαφος, και απλώς να υποδείξει πιθανές προσδοκώμενες περιοχές θεμελίωσης που πιθανά δεν θα δημιουργήσουν προβλήματα. Ο μελετητής πρέπει να πάρει με ευλάβεια τις παρατηρήσεις του ανιχνευτή να τις και να καταλήξεις τις προτάσεις του λαμβάνοντας υπόψη του τις παρατηρήσεις του προηγούμενου προτείνοντας και συμπληρωματικά ερευνητικά στάδια ή διαδικασίες π.χ. εδαφοτεχνικές γεωτρήσεις, τσιμεντενέσεις, ηλεκτρικές ή μαγνητικές διασκοπίσεις. Στο τέλος ο κύριος μελετητής πρέπει να πάρει όλα τα δεδομένα και να προτείνει τη βέλτιστη κατασκευή. Άσχετα με τον ανάδοχο του έργου πρέπει και ο ίδιος  να παρακολουθήσει όλα τα στάδια από την θεμελίωση έως και την ολοκλήρωση του έργου, για να διαπιστώσει την σωστή εκτέλεση της μελέτης και την απόκτηση εμπειρίας. 

Γιατί μπορεί όλα να έχουν μελετηθεί σωστά, αλλά αν δεν γίνει σωστή  η εκτέλεση του οικοδομικού έργου η αποτυχία είναι δεδομένη. Μάθαμε σαν φοιτητές ότι η προμελέτη πρέπει να είναι το 35%-40% του κόστους του συνολικού έργου, πράγμα μη κατανοητό στους πολλούς!!! Προφανώς του φράγμα του Περδίκα απέτυχε γιατί η θεμελίωση του ήταν σε λιμναία ιζήματα και δεν πρόβλεψαν ή δεν αντιλήφθηκαν ότι από κάτω μπορεί να υπήρχε ένα ρήγμα πού απέτρεπε την πλήρωση του φράγματος με νερό. Σαν φοιτητής μου άρεσε πολύ να ασχολούμαι με την έρευνα στο Πεδίο. Όταν πήρα το πτυχίο μου εργάστηκα στην αρχή στο Ινστιτούτο Λιγνιτικών Ερευνών της ΔΕΗ ξεκινώντας από εργάτης εδαφοτεχνικών γεωτρήσεων που σκοπό είχαν την μελέτη του υπεδάφους, για να έχουμε μία αντίληψη για τη στερεότητα των εδαφών, όπου θα τοποθετούνταν από πάνω τα στείρα της καύση του λιγνίτη. Η τέφρα δηλαδή. Όταν ήμουν φοιτητής στο Μεταπτυχιακό Ωκεανογραφίας, ήμουν ο γεωλόγος της μελετητικής ομάδας που ανέλαβε το έργο στα πλαίσια της μελέτης της αναγνώρισης περιβάλλοντος το 1984, που προκήρυξε το ΥΠΕΧΩΔΕ για τους νομούς Κεφαλονιάς και Ζακύνθου. Νομοί που είχαν θέμα εκτός των άλλων και με την εύρεση και τη διαχείριση του νερού. Είναι γεγονός ότι τα νησιά από την αρχαιότητα αντιμετώπιζαν πρόβλημα εύρεσης και διαχείρισης νερού.

Αρχαίο υδρευτικό σύστημα  κοντά στις Μέλανες της Νάξου.

Εκεί από τον αείμνηστο Τρίτση που ήταν Κεφαλλονίτης και με παρέπεμψε στον τότε νομάρχη Μπεριάτο έμαθα πάρα πολλά. Συνέχισα με τη διπλωματική μου εργασία στα πλαίσια του μεταπτυχιακού "Γεωμορφολογική εξέταση της ακτής από αρχαίο Λέχαιο μέχρι Ακράτα", μία δύσκολη και πολυπαραγοντική ακτή που η  μελέτη της απαίτησε δύο ολόκληρα χρόνια να την τελειώσω με βαθμό 9 (άριστα). Ποτέ δεν είσαι ολοκληρωμένος σαν επιστήμονας και μέχρι τελευταία πνοή σου εξελίσσεσαι και φεύγεις πάντα ατελής. Όμως το παράπονό μου είναι ότι αυτή η κάποια εμπειρία δεν εκτιμήθηκε όσες φορές πέρναγα επιτροπές για υπηρεσιακή κρίση. Στημένες διαδικασίες, προαποφασισμένη επιλογή των "γνωστών" και απαξίωση της εμπειρίας στο εργασιακό πεδίο. Δεν υποτιμώ τις περγαμηνές αλλά πολύ αργότερα σαν επιμορφωτής εκπαιδευτικών στο τέλος του εργασιακού μου βίου, διαπίστωνα ότι πολλοί νεότεροι συνάδελφοι ήταν φορτωμένοι με μετρήσιμα προσόντα ("χαρτιά"), αλλά λίγη ήταν η αποδοτικότητα τους στο εργασιακό πεδίο.

Η απόσπασή μου στην Τεχνική Υπηρεσία Δήμων & Κοινοτήτων του νομού Κυκλάδων.

Είχα διοριστεί ως εκπαιδευτικός στη Φολέγανδρο το 1987 και μετατέθηκα στη Σύρο το 1988. Εκεί ξανασυνάντησα τον κολλητό μου φίλο Ηλία Νόκα, ο οποίος πρότεινε στο Δημήτρη Δρυμπέτα τον προϊστάμενο του να με  αποσπάσει στην υπηρεσία του. Την ΤΥΔΚ Κυκλάδων. Είχα μία σχετική εμπειρία στις γεωτρήσεις, όχι φυσικά των υδρογεωτρήσεων και αρκετά μεγάλη γεωλογική εμπειρία πεδίου.

 

Λεκάνη απορροής με επιφανειακή απορροή.

Δίπλα στον Ηλία τον οποίον ευχαριστώ και δημοσίως έμαθα πάρα πολλά στην υδρογεωλογία. Μπορεί να μην έχει κάποιο μεταπτυχιακό η διδακτορικό αλλά η εμπειρία του είναι μοναδική. Δεν υπάρχει νησί σε ολόκληρο το Αιγαίο που να μην το έχει περπατήσει κυριολεκτικά, και για όποιο σημείο του τον ρωτήσεις θα σου απαντήσει για τις γεωλογικές και υδρολογικές του συνθήκες. Ο Ηλίας είχε την άποψη και είναι σωστή ότι για να εκτελέσεις ένα έργο υδρομάστευσης γενικά στο Αιγαίο πρέπει να επιλέξεις τις ιδανικότερες συνθήκες. Δηλαδή υπολογισμό της έκτασης της λεκάνης απορροής, η οποία να έχει αρκετή επιφανειακή ροή νερού, στη συνέχεια να στήσεις μετεωρολογικά όργανα μετρήσεως του ύψους της βροχής, της παροχής του, να τα συγκεντρώσεις για ικανό αριθμό ετών, και αφού βεβαιωθείς ότι είναι πρόσφορη η κατασκευή ενός τεχνικού έργου να επιλέξεις το είδος της κατασκευής.

Λειβάδα της Τήνου.

Φράγμα ή λιμνοδεξαμενή. Και φυσικά η εκτέλεση του έργου να γίνει με απόλυτα σωστό τρόπο, κάτι που σε πολλές περιπτώσεις δεν έγινε, με αποτέλεσμα τα έργα να μην αποδώσουν για το σκοπό τον οποίο επιλέχθηκαν.

 

Οι πολυμερισμένες  μεμβράνες της λιμνοδεξαμενής στις Εγγαρές στην Νάξου.

Ο Ηλίας έχει μία υποχρέωση να εκτελέσει… Μόλις αφυπηρετήσει πρέπει να συγκεντρώσει όλη αυτή την εμπειρία που απέκτησε στη διάρκεια των χρόνων και να την καταγράψει σαν παρακαταθήκη για τους νεότερους συναδέλφους. Όσο για τον προϊστάμενο μου Δημήτρη και ως σήμερα πολύ καλό μου φίλο και την Κυριακή το βράδυ να πέρναγες από το γραφείο του αυτός ήταν εκεί και δούλευε. Δεν έχω ξανά γνωρίσει στη ζωή μου πιο εργατικό άνθρωπο μα συνάμα ευγενή και δοτικό!!! Και δύο αυτοί υπήρξαν οι άνθρωποι που με βοήθησαν να εξελιχθώ και να γεμίσω τη ζωή μου με χαρούμενες στιγμές. Από τις ωραιότερες εποχές της ζωής μου!!! Ελπίζω στην κατανόηση τους αν δεν πρόσφερα αυτά που περίμεναν από μένα.

Όταν έγινε η απόσπαση μου στην ΤΥΔΚ, ήδη είχα επιλεγεί ως υπεύθυνος περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στις Κυκλάδες. Είχα μάλιστα πιστοποιηθεί σε σεμινάριο που έγινε στο Πάντειο, γιατί η τότε Νομάρχης δεν αναίρεσε την απόσπαση μου γιατί με χρειάζονταν. Μία χαρά με βόλεψε!!! Και εκ του αποτελέσματος η απόφαση αυτή ήταν σωστή, γιατί κάποια στιγμή ο Ηλίας έπαθε σε αγώνα εργασιακού πρωταθλήματος μπάσκετ που παίζαμε μαζί ολική ρήξη χιαστών και για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν μπορούσε να ταξιδέψει, οπότε ταξίδευα μόνο εγώ.

Νάξος.

Από τις πιο χαρούμενες στιγμές της ζωής μου λόγω της περιηγητικής μου φύσης.

 

Μήλος: Ηφαιστειακή ακτή.

Περπάτησα λοιπόν και εγώ τα νησιά, αναγνώρισα γεωμορφές, την πολύπλοκη γεωλογική ιδιαιτερότητα των Κυκλάδων, παρακολούθησα επί ώρες άντληση γεωτρήσεων για να μπορούμε να δώσουμε μετά  οδηγίες για  την καλή διαχείριση τους, ώστε να έχουν συνεχώς επαρκή ποσότητα και ικανοποιητική ποιότητα νερού.

Άντληση γεώτρησης στην Αντίπαρο.

Η πιο δυνατή εμπειρία που μου έτυχε ήταν στη Φολέγανδρο. Εκτός λογικής βέβαια αλλά.... Στο Λιβάδι υπήρχε ένα πηγάδι όχι μακριά από την ακτή από το οποίο οι ντόπιοι έπαιρναν νερό. Όταν όμως οι απαιτήσεις αυξάνονταν χρειάστηκε να το "κατεβάσουν" σε βάθος. Όμως έκαναν λάθος και κατέβηκαν κάτω από τη στάθμη της θάλασσας με συνέπεια να χαλάσει η ποιότητα του νερού. Αλμύρησε... Ο μόνος τρόπος για να το διορθώσουμε ήταν να κατέβω μέσα στο πηγάδι να δω σε ποιο βάθος και από ποια φλέβα ερχότανε το γλυκό νερό και το από κάτω τμήμα του να τσιμεντωθεί!!! Οι πηγαδάδες συμφώνησαν να  με κατεβάσουν σε βάθος 18 μέτρων εξηγώντας μου τις κινήσεις που έπρεπε να κάνω ώστε να μην διακινδυνεύσω. Όχι βιαστικές, απότομες και με πανικό. Να γίνω ένα με το σχοινί που με δέσανε. Κατέβηκα λοιπόν για πρώτη φορά και τελευταία στη ζωή μου.

Το πηγάδι στην Φολέγανδρο.

 Και το πρόβλημα αποκαταστάθηκε..

Η "προίκα" της Μυκόνου.

Κάποια στιγμή μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα ο Δημήτρης θα πήγαινε στη Μύκονο για να μιλούσε για τον προγραμματισμό των έργων στο Δημοτικό Συμβούλιο του νησιού. Τότε η Νομάρχης είχε βγάλει μία κανονιστική απόφαση που ρύθμιζε τα των γεωτρήσεων κατόπιν εισηγήσεως δικής μας. Στη Μύκονο από τότε γινότανε χαμός για το νερό. Ήταν ο λευκός χρυσός. Το δίκτυο ύδρευσης ήταν περιορισμένο και συμπληρωνόταν από τον έλεγχο των ελάχιστων δεξαμενών, αλλά κυρίως των γεωτρήσεων. Και όποιος πουλούσε νερό στους οικισμούς δεν ήθελε να χάσει αυτό το προνόμιο. 

Εν τω μεταξύ όποιος νομίμως κατείχε ένα σπίτι σε οικισμό χωρίς να υπάρχει δίκτυο του νερού δικαιούταν  γεώτρησης. Οι καινούργιες γεωτρήσεις  εννοείται ότι πήγαιναν πιο βαθιά από ότι όριζε η άδεια, στέρευε το πηγάδι ή η γεώτρηση του άλλου, οπότε όλη η κατάσταση ήταν μία τρέλα. Μηνύσεις, τσακωμοί και τα σχετικά. Πού να μπει τάξη σε όλο αυτό με τα δωμάτια και τα ξενοδοχεία να φυτρώνουν σαν μανιτάρια σε όλο το νησί…. 

Μου είπε λοιπόν ο Δημήτρης να πάω μαζί του για να μιλήσω για το πρόβλημα του νερού στο νησί. Όταν πας σε τέτοιες συναντήσεις δεν εκπροσωπείς μόνο τον εαυτό σου, αλλά ευρύτερα την υπηρεσία. Άρα λογικό είναι να έχεις ένα σχετικό άγχος. Ήδη ο δήμος Μυκόνου είχε κατορθώσει να εγκριθεί η μελέτη του φράγματος στο Μαράθι. Αντιλαμβανόμενος εντελώς διαφορετικά το πρόβλημα, ήμουν σίγουρος ότι και στο μέλλον θα ξαναπροκύψει το ίδιο πρόβλημα. Άσχετα αν κατασκευαζόταν τελικά το φράγμα στο Μαράθι… Ήθελα να τους μιλήσω για το πιο σημαντικό για μένα.

Για την διαχείριση των υδάτινων πόρων. Χωρίς αυτήν, θα ήταν ένας αέναος κύκλος ζήτησης και έρευνας. Η φέρουσα ικανότητα  του νησιού σε πόρους και τουριστικά καταλύματα ήταν και παραμένει άγνωστη έννοια ακόμα και σήμερα.

Η φέρουσα ικανότητα του νησιού σήμερα ξεπεράστηκε.

Προετοιμάστηκα όσο καλύτερα μπορούσα γιατί δεν ήμουν και πολύ χρόνο στην ΤΥΔΚ και είχα μαζί μου χάρτες, μελέτες κλπ για να μπορώ να απαντήσω στα ερωτήματα που πιθανώς θα μου υπέβαλαν. Κατά την γενική εντύπωση τα πήγα καλά. Αν θυμάμαι ήταν στο συμβούλιο καμιά εικοσαριά άτομα και ανάμεσά τους ο Θόδωρας. Ανωμερίτης και το μεγαλύτερο "δόντι" του νησιού. Στο τέλος έβλεπα  πολλούς να τον πλησιάζουν και να του δίνουν στο χέρι σημειώματα με ρουσφέτια.. Μεταθέσεις ή προσλήψεις εργαζομένων σε διάφορες δημόσιες υπηρεσίες, κληρωτών που έκαναν τη θητεία τους. Έτσι δούλευε και έτσι δουλεύει το σύστημα... 

Παρόλο που φάνηκαν να συμφωνούν με το σκεπτικό που εισήγαγε η ΤΥΔΚ, ήμουνα σίγουρος ότι στο τέλος θα έκαναν αυτό που είχαν στο μυαλό τους. Θα χτύπαγαν πιο βαθειά τις γεωτρήσεις χωρίς να καταλαβαίνουν ότι είχαν εξαντλήσει τα ετήσια αποθέματα νερού και έβαζαν στο χέρι τα  μόνιμα που είχαν συγκεντρωθεί πριν χιλιάδες χρόνια, θα ζητούσαν από τους πολιτικούς μεταφορά νερού με υδροφόρα πλοία και αφαλατώσεις για να εξυπηρετούν τα συνεχώς αυξανόμενα τουριστικά δωμάτια. Πάνω από όλα το κέρδος... Από τότε!!! Είχα και ένα αστείο περιστατικό. Βρήκα κοντά στο δημαρχείο μία ψαροταβέρνα (Κουν...) που είχε στην προθήκη της ωραιότατα φρέσκα ψάρια. Πήγα λοιπόν και υπέδειξα στον καταστηματάρχη ποιό θα ήθελα να μου ψήσει για να το φάω. Μου είπε ότι δεν ήταν κανένα διαθέσιμο, ότι όλα ήταν κλεισμένα και φυσικά έμεινα εμβρόντητος. Το είπα στο Δήμαρχο όταν τελειώσαμε την σύσκεψη και  μετά το τραπέζι που έκανε σε όλη την ομήγυρη. Αυτός τότε με πήρε από το χέρι και με πήγε στο μαγαζί λέγοντάς του ότι είμαι ο γεωλόγος της Νομαρχίας που είχα έρθει για τις γεωτρήσεις. Την επόμενη μέρα που ξαναπήγα όχι μόνο μου διάλεξε μία φρεσκότατα ψαρούκλα, αλλά δεν μου πήρε και λεφτά γιατί ήταν λέει κερασμένο από το Δήμαρχο... Η ιστορία του Χότζα με τη γούνα!!! 

Τέλος πάντων ανάμεσα στο δημαρχιακό σύμβουλοι ήταν και ένας κύριος. Περίπου στο μπόι μου, λίγο μεγαλύτερος (επτά χρόνια από ότι αποδείχτηκε). Φαινόταν όμως αρκετά πιο μεγάλος. Με πλησίασε και πρόσεξα τα χέρια του. Φαρδιά, σκαμμένα από τη δουλειά. Κατάλαβα ότι ήταν χειρώνακτας. Ήταν σχεδόν παρακλητικός και με πολύ ευγενικό τρόπο μου είπε:

_"Είμαι ο πρόεδρος της Άνω Μεράς, (τότε ήτανε κοινότητα). Μήπως θα μπορούσατε να μας δώσετε τη γνώμη σας γιατί θέλουμε να κάνουμε ένα βιολογικό καθαρισμό για τα λήμματα του χωριού"?

Τον κοίταξα στα μάτια, θυμήθηκα τους μεγαλοσχήμονες συντοπίτες του και σκέφτηκα. Αλήθεια ποιός ήμουνα εγώ? Ένα φτωχόπαιδο Κερατσινιώτης, που δούλευε από μικρός και που έτυχε να σπουδάσει. Αμέσως χωρίς δεύτερη σκέψη του απάντησα.

_"Ήταν να φύγω το πρωί, αλλά θα ειδοποιήσω την υπηρεσία μου ότι θα καθυστερήσω για σας μία μέρα ακόμα. Όμως δεν έχω μεταφορικό μέσο κι αν μπορέσετε να έρθετε να με πάρετε το πρωί από το ξενοδοχείο".

_ " Ευχαρίστως" μου απάντησε.

Και όντως το επόμενο πρωί ήρθε και με πήρε με ένα κόκκινο αγροτικό που η καρότσα του ήταν σκονισμένη από οικοδομικά υλικά και αντιλήφθηκα ότι πρέπει να ήταν οικοδόμος. Με πήγε στην πλατεία του χωριού του και μου είπε ότι πρώτα έπρεπε να πιούμε ένα καφέ στο καφενεδάκι που ήταν απέναντι από την Παναγία την Τουρλιανή.

Η πλατεία της Άνω Μεράς και το μοναστήρι της  Παναγίας.

Πολύ λιγομίλητος, αλλά καλοσυνάτος, ευθύς και έντιμος. Μάλλον αγράμματος ή με  τις στοιχειώδεις γραμματικές γνώσεις. Το θυμήθηκα τώρα ενόψει των εκλογών που έρχονται... Πολυδιαφημισμένοι υποψήφιοι με προσόντα που καταγράφονται σε πολλές σελίδες αλλά με εντιμότητα? Με ενδιαφέρον για τον τόπο τους όπως ο τότε πρόεδρος?. Πάνω στον καφέ του είπα:

- "Πρόεδρε δεν είναι δυνατόν να περπατήσω όλη την έκταση του χωριού σου, που αντικειμενικά είναι τεράστια γιατί δεν έχω χρόνο. Αν όμως έχεις κάποια περιοχή υπόψη σου δείξε μου τη για να σου πω αν κάνει για τη δουλειά που τη θέλετε".

-"Έχω μία υπόψη μου. Τον Άγιο Φωκό".

Μετά από λίγο με πήγε στο σημείο που είχε στο νου του, περπατήσαμε γύρω -γύρω για καμιά ώρα πρόσεξα ότι υπήρχαν κάποιες επιφανειακές φλέβες βαρύτη μέσα στο γρανίτη και μάλιστα πήρα μία πέτρα από εκεί και την έχω ακόμα στη συλλογή μου. Παρατήρησα τις επιφανειακές διάβρωσης του γρανίτη μην τυχόν υπήρχε εγκλεισμένη στάχτη από το ηφαίστειο οπότε θα δυσκόλευε την στατικότητα του φράγματος. Γιατί προβληματίστηκα με τις  επιφανειακές εμφανίσεις του βαρύτη?

 

Φλέβες βαρύτη.

Ο βαρύτης είναι ένα ορυκτό που έχει υδροθερμική προέλευση και συναντάται σε διάφορους τύπους κοιτασμάτων, όπως π.χ. κοιτάσματα επιθερμικού τύπου, (περίπτωση κοιτασμάτων  του αργυρομιγούς βαρίτη Μήλου - Κιμώλου), σε φλεβικά κοιτάσματα με πολυμεταλλικά θειούχα (περίπτωση Μυκόνου), κοιτάσματα αντικατάστασης ανθρακικών πετρωμάτων (π.χ. Λαύριο, Θάσος) και σε ηφαιστειογενή μεταλλεύματα βασικών μετάλλων (π.χ. Λακωνίας).

Οι  Νότιες  από  τις  Βόρειες  Κυκλάδες  διαχωρίζονται  από  βασικές  πετρολογικές διαφορές. Στις Νότιες Κυκλάδες συναντώνται κυρίως μάρμαρα, μαρμαρυγιακοί και αμφιβολιτικοί σχιστόλιθοι. Ενώ στις Βόρειες Κυκλάδες συναντώνται πετρώματα μεγαλύτερου βαθμού μεταμόρφωσης (υψηλής πίεσης και θερμοκρασίας). Τα ηφαιστειακά πετρώματα κυριαρχούν σαν αποτέλεσμα της ενεργής ηφαιστειότητας.

Στην Μύκονο οι  βαρυτικές  φλέβες  περιέχουν  τοπικές  συγκεντρώσεις  σουλφιδίων,  όπως σιδηροπυρίτη, σφαλερίτη και γαληνίτη που περιέχει άργυρο. Οι φλέβες στο βόρειο τμήμα του νησιού αποτελούνται κυρίως από υπογενετικά οξείδια-υδροξείδια σιδήρου. Τα ρευστά εγκλείσματα είναι μικροσκοπικές φουσκάλες οι οποίες αποτελούνται από υγρό και αέριο και έχουν παγιδευτεί μέσα σε κάποιον κρύσταλλο ορυκτού. Στην πλειοψηφία τους τα ρευστά εγκλείσματα είναι διφασικά, δηλαδή αποτελούνται και από υγρό και αέριο. Πολλές φορές μέσα στον γρανίτη εγκλωβίζεται και ηφαιστειακή στάχτη. Δεν μπορούσα να ξέρω τι υπήρχε σε κάποιο βάθος στην ενδιαφερόμενη περιοχή, αλλά αυτό θα το αντιμετώπιζε η μελέτη με εδαφοτεχνικές γεωτρήσεις.

 Ξαφνικά μου ήρθε μία ευλογημένη ιδέα και ρώτησα τον συνοδό μου:

- "Πρόεδρε από το φράγμα που θα γίνει στο Μαράθι ο δήμος θα σας δώσει νερό"?

-"Αποκλείεται. Το θέλουν όλο δικό τους".

-"Έχετε κάποιο πολιτικό μέσον"? του είπα.

-"Το μεγαλύτερο στο νησί. Τον Θόδωρο..."

(Για όσους δεν κατάλαβαν ήταν ο ιδιαίτερος του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας).

-"Πρόεδρε αφού έχετε μέσον είναι κρίμα αυτή την περιοχή να την αχρηστεύσουμε με λύματα. Πες του να γίνει ένα φράγμα,  για να είστε και εσείς ανεξάρτητοι και να έχετε το δικό σας νερό".

Όταν γυρίσαμε στην Άνω Μερά σταματήσαμε το μεσημέρι στο καφενεδάκι, ήπιαμε λίγο κρασί συνοδευόμενο από μία σαλάτα και πατάτες με αυγά. Το μόνο που μπορούσε να μας κάνει το μαγαζί. Χαράχτηκε στη μνήμη μου όμως η συμπεριφορά αυτού του άδολου και ευγενικού ανθρώπου που τον είχα δει όλες κι όλες τέσσερις, πέντε ώρες στη ζωή μου… Μέσα σε τέσσερις μήνες είχε βρεθεί ο πρόεδρος της κοινότητας στο γραφείο του τότε Πρωθυπουργού και με ευχαρίστηση κάποια στιγμή είδα στο γραφείο μας στην ΤΥΔΚ να φτάνει ένα έγγραφο που έλεγε ότι όχι μόνο εγκρίθηκε η μελέτη αλλά προχώρησε και ανάθεση του έργου για την κατασκευή του φράγματος της  Άνω Μεράς στον Άγιο Φωκό... Η "προίκα" της Μυκόνου.

Στη Μύκονο τριάντα δύο χρόνια μετά. Η συνάντηση.

Με την Ειρήνη και τον Θανάση έχουμε κάνει ταξίδια ζωής μαζί. Τους Θεωρώ πολύ καλούς μου φίλους. Η Ειρήνη έχει ένα κτήμα με σπίτι στη θέση Χουλάκια της Άνω Μεράς, αλλά δεν έχει νερό... Νερό έχουν όποτε αποφασίσει, ή θελήσει ή μπορέσει ο νερουλάς!!! Έτσι επισκέφτηκα πρόσφατα το κτήμα της που έχει μέσα του ένα πηγάδι για να τους πω την άποψή μου στο πώς μπορεί να λύσουν το πρόβλημα του νερού Αφού συμβουλεύτηκα και τον Ηλία, τους έδωσα κάποιες απόψεις μου σχετικά με τη λύση του προβλήματος. Ζήτησα από την Ειρήνη να πάμε στο Φράγμα στον Άγιο Φωκό να δω πως είναι μιας και επί δεκαετίες δεν είχα πληροφορίες για την τύχη του.

Το φράγμα στον Άγιο Φωκό.

Και πράγματι με πήγε και είδα ότι είναι εν λειτουργία και με αρκετό νερό για την εποχή του. Το βράδυ ήταν η παραμονή της γέννησης Θεοτόκου και είχε πανηγύρι στη Παναγία την Λεμονήτρα. Μου είπαν λοιπόν να πάω μαζί τους και ίσως να ήτανε κι ο πρώην πρόεδρος ο Νίκος ο Ζουγανέλης, που εγώ είχα ξεχάσει το όνομα του και το επίθετό του. Η Ειρήνη μου έδειξε μία πρόσφατη σχετικά φωτογραφία του και της είπα ότι μάλλον θα ήτανε αυτός που είχα συναντήσει τότε…. Ο Νίκος τυχαίνει να είναι και πρώτος ξάδερφος της Ειρήνης. Έτσι και έκανα. Πήγα μαζί τους.

Η "άλλη" Μύκονος. ..

Παλιά στη Μύκονο οι οικογένειες έκαναν πολλά παιδιά γιατί χρειαζόντουσαν χέρια για τις αγροτικές εργασίες. Έτσι η αγροτική γη που μοιράστηκε στους απογόνους, γρήγορα άλλαξε χρήση. Τα παλιά χωράφια με τις καλλιέργειες μετατράπηκαν σε δωμάτια, κατοικίες, ξενοδοχεία... Πού να αντέξει όμως το σύστημα?

 

Ο Καλαφάτης το 1991 και τώρα.

Απαιτούνται διανοίξεις δρόμων, ασφαλτοστρώσεις, δίκτυα ρεύματος και νερού, γενικά υποδομές.

 

Άποψη της Άνω Μεράς από την Μαού.

Η Μύκονος που έχουμε στον νου μας είναι διαφθορά, μίζες, δωμάτια με πισίνες, ξαπλώστρες και ξένους επενδυτές.

 

Τα γιγαντιαία κρουαζερόπλοια όταν αποβιβάζουν τουρίστες δημιουργείται  το αδιαχώρητο στην Χώρα.

Είναι όμως  και ο άγνωστος στους πολλούς  πολιτισμός που προσπαθεί να επιβιώσει !!! Στη Μύκονο έπεσαν όλα τα θεριά της σύγχρονης εποχής για να αλλοιώσουν τον αιγαιοπελαγίτικο πολιτισμό της. Κατέστρεψαν πολλά, αλλά όλο και κάτι αντιστέκεται και υπάρχει μαγιά για να ανθίσει ξανά. Στο νησί υπάρχουν κάποιες χιλιάδες ξωκλήσια εκτός από αυτές των εκκλησιών και των μοναστηριών. Τα ξωκλήσια είναι πάντα οικογενειακά, βρίσκονται μέσα στο κτήμα μιας οικογένειας και καμιά φορά περιέχουν και τα οστά των προπατόρων, σαν είναι οι ρίζες του δέντρου της λαϊκής παράδοσης και η ευλογία για τους απογόνους.

 

Οι φωτογραφίες των προγόνων κοσμούν  την εκκλησία,  ευλογία για τους απογόνους.

Κάθε οικογένεια έχει χρέος να λειτουργεί την ημέρα που γιορτάζει ο Άγιος που είναι αφιερωμένο το ξωκλήσι.

Ο Άγιος Δημήτρης που ανήκει στην οικογένεια Κοντιζά.

Έτσι και στην Παναγία την Λεμονήτρα, που βρίσκεται στην κορυφή ενός λόφου, από τους πολλούς που έχει το νησί. Ανήκει στην οικογένεια Κοντού. Η οικογένεια που το λειτουργεί αναλαμβάνει όλα τα έξοδα για το πανηγύρι. Η Λεμονήτρα, μάλλον η λυτρώσασα από λιμό ή λοιμό, είναι ένα μικρό εκκλησάκι με μία υπέροχη εικόνα της Παναγίας και περιβάλλεται από στεγασμένο χώρο.

Η Παναγία η Λεμονήτρα.

Στο πανηγύρι πρέπει να ήτανε περίπου 300 άτομα και μετά την αρτοκλασία προσφέρανε ένα πλήρες γεύμα με πολλά πιάτα κρεατικών.

 

 

Η αρτοκλασία.

Όλα τα μέλη της πολυπληθούς οικογένειας ήταν στο πόδι. Υπήρχε και μία ορχήστρα να παίζει παραδοσιακούς σκοπούς και τον κόσμο να χορεύει. Ο πρωτοχορευτής ήταν ένας απόγονος του ιδρυτή.

Ο πρωτοχορευτής.

Την κυρία Ελένη 93 χρόνων, που ρώτησα και είναι συγγενής τους, μου απάντησε ότι και στα χρόνια της γιαγιάς της η εκκλησία υπήρχε. Άρα πρέπει να ήταν του 19ου αιώνα. Αυτές οι εκδηλώσεις πολιτισμού είναι οι ρίζες του δέντρου της παράδοσης. Στην Παναγία την Λεμονήτρα,  συνυπάρχουν οι τρεις πυλώνες του γένους μας: Η ορθόδοξη πίστη, η οικογένεια και η παράδοση. Κι αν αναρωτηθείτε ποιος είναι ο συνεχιστής της, έχουμε την απάντηση!!! Η παράδοση θα διατηρηθεί από τον μαθητή Γυμνασίου Λάζαρο που σέρβιρε με ευγένεια τα εδέσματα τους καλεσμένους και είναι ο συνεχιστής της οικογένειας…. Είπε μάλιστα στους μεγαλύτερους συγγενείς του με λίγη αυστηρότητα:

- "Ο παππούς (που έχει αποδημήσει) είπε ότι όλα να τα κάνουμε ολόκληρα. Όχι μισά".

Και παρόλη την οικονομική κρίση έγιναν όλα όπως πρόσταξε ο παππούς. Ένα κερί στη μνήμη του!!! Κάποια στιγμή  η Ειρήνη μου είπε ότι ο ξάδερφός της ο Νίκος ήταν εκεί. Μου έδειξε που καθόταν και τον πλησίασα και του είπα :

-"Είστε ο κύριος Νίκος ο Ζουγανέλης? "

-"Ναι " μου απάντησε.

- "Κύριε Νίκο ήσασταν πρόεδρος το '91? Επί των ημερών σας έγινε το φράγμα στον Άγιο Φωκό?" τον ρώτησα.

-"Κοίτα να δεις τότε ήμουνα εγώ πρόεδρος στην κοινότητα και ήρθε από τη Νομαρχία ένα νέο παιδί, γεωλόγος. Ο Κωνσταντινίδης και μου υπέδειξε αυτή τη θέση. Εγώ τότε έψαχνα μία θέση για τα λύματα".

Η Ειρήνη τότε του είπε:

- "Αυτός που κάθεται δίπλα σου είναι ο Κωνσταντινίδης..."

Η συνάντηση.

Συγκινήθηκα και φιληθήκαμε. Πέρασαν τόσα χρόνια, ενώ εγώ ξέχασα το όνομα και το επίθετό του, αυτός όμως θυμόταν το επίθετό μου!!! Δεν έκανα την μελέτη, δεν παρακολούθησα την κατασκευή του φράγματος, παρά μόνο έκανα μία απλή υπόδειξη την οποία δεν ξέρει κανένας παρά μόνο ο άνθρωπος στον οποίον την έκανα. Το όνομά μου δεν φαίνεται πουθενά... Ο Νίκος από  την αγάπη για τον τόπο του  προώθησε γρήγορα την υπόδειξη μου όπως εκείνος γνώριζε καλύτερα, και σήμερα μετά από μία καλή μελέτη και καλή κατασκευή το φράγμα δίνει νερό στην Άνω Μερά. Μου έλεγε η γιαγιά μου. Το κακό κάνει θόρυβο και φαίνεται γρήγορα. Το καλό αργεί να ριζώσει, αλλά ριζώνει για πάντα!!! Αφού τα είπαμε και ανταλλάξαμε πληροφορίες σχετικά με την υγεία μας, με σύστησε στη γυναίκα και τον γιο του που είναι μουσικός και έπαιζε εκείνο το βράδυ στο πανηγύρι. Δώσαμε ραντεβού την άλλη μέρα στην πλατεία της Άνω Μεράς να πιούμε τον καφέ όπως τότε που γνωριστήκαμε λίγο πριν φύγω από τη Μύκονο.

Ο αποχαιρετισμός.

Αυτή είναι η "προίκα" μου από την Μύκονο. Οι χαρούμενες στιγμές και τα συναισθήματα που γεμίζουν την ψυχή σου. Να είσαι καλά Νίκο.  Να είσαι καλά Ειρήνη για ότι μου προσφέρατε!!!

Εις το επανιδείν!!!