ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΓΙΑ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΚΑΙ ΓΙΑ… ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ

Αρχαία Ελληνική Μυθολογία και πραγματικότητα

«Η Μυθολογία αποτελεί την κωδικοποίηση προφορικών διηγήσεων που αναφέρονται σε ένα μακρότατο χρονικό διάστημα στο παρελθόν, το οποίο κυμαίνεται από την απώτατη προϊστορία έως τις παρυφές της “ιστορικής εποχής».

Ηλίας Μαργιολάκος

ομότιμος καθηγητής Τεκτονικής Γεωλογίας Παν. Αθηνών.

(Αχελώος – Εχινάδες: Όταν ο μύθος επιβεβαιώνει την πραγματική γεωλογική ιστορία. Εργασία που παρουσιάστηκε σε διεθνές διεπιστημονικό συνέδριο με θέμα: «η Αρχαία Ελλάδα και ο σύγχρονος κόσμος» )

Αχ αυτοί οι αρχαίοι Έλληνες! Μεγάλοι παραμυθάδες!!! Αλλά ενίοτε μέσα από την μυθοπλασία και την υπερβολή τους αποκαλύπτονται εκλαϊκευμένες γνώσεις του παρελθόντος. Ανατρέχουμε στα παραμύθια της Μυθολογίας μας.

Ας ξεκινήσουμε από το Χρυσόμαλλο Δέρας:

      Στην χώρα των Κόλχων υπήρχαν ποτάμια που περνούσαν από πρωτογενή κοιτάσματα χρυσού. Σε κάποια σημεία τα νερά διάβρωναν τα πετρώματα και μαζί με πέτρες, χώματα και άμμο μεταφέρονταν και κόκκοι χρυσού. Πως όμως μπορούσε να γίνει η απόληψή τους; Τι σκέφτηκαν λοιπόν. Άπλωναν τομάρια από κριάρια (που είναι και μεγαλύτερα των αρνιών) μέσα στο ποτάμι. Η τυρβώδης κίνηση του νερού άφηνε στο πλούσιο τρίχωμα τους κόκκους. Μετά τα έπαιρναν και τα κρέμαγαν σε δέντρα για να στεγνώσουν με τον ήλιο και όταν στέγνωναν αποκάλυπταν που ήταν οι κόκκοι του πολύτιμου χρυσού και τους συνέλεγαν εύκολα.

      Για να δούμε τα της Αργοναυτικής Εκστρατείας.

      Κάπου ακούστηκε, διαδόθηκε ότι σε μια μακρινή χώρα – αυτή των Κόλχων – υπήρχε χρυσός. Και επειδή το χρυσάφι όσο να ’ναι (ακόμα και σήμερα η ύπαρξη φυσικών πόρων δημιουργεί ισχύ) για να προστατευθεί χρειάζεται στρατιωτικά μέσα, πόσο μάλλον για να το κλέψεις, συνενώθηκαν πολλοί Έλληνες για το εγχείρημα. Μόνο να δεις τα ονόματα και την καταγωγή των Αργοναυτών θα καταλήξεις στο ίδιο συμπέρασμα. Και όχι τίποτα μισοριξιές. Ότι καλύτερο. Ο ημίθεος Ηρακλής για σιγουριά.

      Ο Άργος, ο ναυπηγός για ότι χρειαστεί επισκευαστικά. Ο Ιάσωνας και ο Θησέας, τα βασιλόπουλα. Ο Ορφέας, μουσικός για να παίζει λύρα και να διασκεδάζει τους συντρόφους του, γιατί όχι να μεταδώσει και πολιτισμό. Οι Σπαρτιάτες Κάστωρ και Πολυδεύκης. Το μάθανε όμως και οι γυναίκες τους.

Σου λένε: 

«Eντάξει να φύγουνε να πάνε να κλέψουνε χρυσό να μας τον φέρουνε. Άμα όμως εκεί έχει τίποτα κούκλες, πλούσιες, πάει τους χάσαμε τους δικούς μας. Κάτσε να τους φοβίσουμε».

Έβγαλαν λοιπόν τον μύθο των Αμαζόνων. Αυτές ντε τις Πόντιες, τις αντρογυναίκες που στα αλήθεια βάζανε κάτω σε δύναμη φιλοσοφούμενους και ντελικάτους διανοούμενους αλλά και σκληροτράχηλους πολεμιστές. Και για να μην περάσει τίποτα πονηρό από το μυαλό τους είπανε:

«Μην πάτε να τις συναντήσετε, δεν αξίζει τον κόπο. Αβύζωτες είναι. Δεν έχουν τα κάλλη τα δικά μας. Άσε που μπορεί να σας κάνουν μια χαψιά…».

Έτσι κι αυτοί σαν να πείστηκαν και μόνο τον γιαλό γνώρισαν. Όχι την ενδοχώρα. Μόνο για την κονόμα πήγαν και όχι για τις διασκεδάσεις. Αν δεις τον χάρτη των αποικιών θα καταλάβεις…

Ναι, αλλά και αυτοί οι Αργοναύτες δεν πέρασαν και λίγα στο ταξίδι τους. Δεν πήγαιναν σε σχολική εκδρομή γεμάτοι χαρά. Τι θάλασσες και φουρτούνες συνάντησαν…

      Aν πουν την θάλασσα Άξενο Πόντο θα τρομάξουν οι νεότεροι και δεν θα ξεκινήσουν, να σαλπάρουν. Τον είπανε λοιπόν Εύξεινο Πόντο (κλείνανε και το μάτι πονηρά στους νεότερους) και αυτοί με χαρά φεύγανε για να συνεχιστεί το εμπόριο και η κονόμα. Και όπου δυσκολεύονταν βγαίνανε στην στεριά και έχτιζαν και κανένα ναό (Ιασόνειο Ακρωτήριο).

      Ακόμα και σήμερα λέμε ότι άμα σε πετάξουν στη θάλασσα θες δε θες θα μάθεις κολύμπι. Έτσι και αυτοί. Όμως οι Αργοναύτες κάποια στιγμή συνάντησαν δύσκολο πέρασμα. 

      Τις Συμπληγάδες.

     Πως θα πηγαίνανε κόντρα στον καιρό, που όταν φυσάει βοριάς αντί να πας μπροστά πας πίσω; Και κυρίως πως θα ξέρανε πως μπορούσανε να περάσουν χωρίς να τσακιστούν στα βράχια; Σου λέει ότι η Αργώ μας πάει το ίδιο γρήγορα στο νερό με όση δύναμη έχει να πετάξει ένα περιστέρι στον αέρα. Αν περάσει αυτό τότε μπορεί να περάσουμε και εμείς. Δεν είχανε όργανα ναυσιπλοΐας και τέτοια, αλλά το περιστέρι μια χαρά έκανε την δουλειά του για να βλέπανε τις αλλαγές πορείας του ανέμου και να υπολογίζουμε τον χρόνο διέλευσης…

      Πολλές αντιρρήσεις γι’ αυτά αναμφίβολα. Παραμύθια είναι εξάλλου. Αλλά αν αποδειχτεί ότι τα χρυσά αντικείμενα του Αγαμέμνονα είναι από προσχωματικό χρυσό, όμοιος μ’ αυτά των Σκυθών (γειτονικός λαός με τους Κόλχους) που βρέθηκαν και εκτίθενται στα μουσεία – μιας και η κατεργασία του ελληνικού  χρυσού έρχεται αργότερα κυρίως στο Παγγαίο των Μακεδόνων – και βρεθούν υπολείμματα καμιάς τριήρους στις πλαγιές του Πηλίου, άντε να μην πιστέψεις ότι τα παραμύθια δεν είναι και τόσο παραμύθια…

      Για να δούμε και μια εκδοχή του Τρωικού Πολέμου:

      Όποιος έχει πάει εκεί και έχει περπατήσει πάνω στους λόφους καταλαβαίνει ότι οχυρωμένη πόλη με δυνατό κάστρο δύσκολα πέφτει. Οι Αχαιοί εκστράτευσαν με τα πλοία τους, που δεν πρέπει να ’τανε μεγάλα- με πανιά και με την δύναμη των κωπηλατών ταξίδευαν- οπότε δεν είχαν μαζί τους βαριά φορτία π.χ. πολιορκητικές μηχανές και  άλογα για να τα χρησιμοποιήσουν στο ιππικό. Είδαν και αποείδαν όμως και κατάλαβαν ότι για να πέσει η Τροία πρέπει να το χρησιμοποιήσουν με αλλεπάλληλα χτυπήματα. Να χρησιμοποίησαν άραγε Θράκες ιππείς, που ήταν οι πιο σκληροτράχηλοι…;

      Πιθανόν…

      Εν τέλει η Τροία έπεσε και έπρεπε να αποδοθούν τιμές, όχι σε συνηθισμένους καθημερινούς ίππους, αλλά σε κάποιον σημαντικό.

Έτσι δημιουργήθηκε ο μύθος του Δούρειου Ίππου.

       Συνεχίζουμε τους συλλογισμούς μας με τη αρχαία Αθήνα.

      Στα χρόνια του Θησέα πολύ πιθανόν να ’ταν κατά κάποιο τρόπο η Αθήνα υποτελής στους Κρήτες, που για κείνη την εποχή τα ευρήματα δείχνουν ότι ήταν πιο εξελιγμένοι πολιτιστικά πιθανόν και στρατιωτικά. Μήπως έπρεπε να στέλνουν νέους σαν υποχρέωση, οι οποίοι για κάποιον λόγο δεν γύρναγαν πίσω;  Έτσι επινοήθηκε η ιστορία του Μινώταυρου, της Αριάδνης και του Λαβύρινθου. Έλα όμως που πρόσφατα Ιταλοί αρχαιολόγοι ανακάλυψαν νόμισμα που στην μια του όψη είναι ο Μινώταυρος και στην άλλη ο Λαβύρινθος!!! Που είναι η αλήθεια και που ο μύθος….

      Είναι όμως και αυτές οι συνήθειες των Ελλήνων που μένουν ίδιες και αναλλοίωτες στο πέρασμα των αιώνων… Ανέκαθεν στην Ελλάδα οι κηδείες κόστιζαν!!! Φτιάξανε τον μύθο του Χάροντα με το χρυσό νόμισμα. Σου λέει κοίτα περίσσεψε κάτι στη ζωή σου για να το ’χεις όταν «αναχωρήσεις» ειδάλλως ο Άδης δεν…

      Άδης είπα; 

      Έχεις πάει βόλτα βράδυ στον Αχέροντα; Και δεν ανατρίχιασες και σκιάχτηκες;

      Το βουνό των θεών και η μυθολογία του.

      Τσάμπα  διάλεξαν τον Όλυμπο νομίζεις ή δεν είχαν μετρήσει πως είναι το πιο ψηλό βουνό της Ελλάδας να βάλουνε σ’ αυτό το σπίτι των θεών τους και τον θρόνο του πατέρα τους... Πράγματι είναι ο Όλυμπος και από βιοποικιλότητα μοναδικό σ’ όλη την Ευρώπη. Αξεπέραστο σε ομορφιά. Ξεκινάει σχεδόν από την θάλασσα και αναδύονται μοναδικά τοπία έως την κορυφή του. Και αυτό πάλι με τις βροντές του Νεφεληγέτη Δία… Όλο και κάποια αλήθεια έχει. Πλακώνει ξαφνικά ομίχλη, αρχίζουν οι αστραπές και οι βροντές που δεν έχουν όμοιο τους και αν τύχει κάποιοι άσχετοι «βουνόφιλοι» και χαθούν γιατί ξεκίνησαν την βόλτα σε δύσκολη ώρα, τρέχει μετά η ΕΜΑΚ να τους σώσει με κουβέρτες και ρούχα γιατί έχουνε φάει την βροχή της αρκούδας.

      Όλα έχουν την σημειολογία τους. Ακόμα και η διαμάχη της Αθηνάς με τον Ποσειδώνα για την ονοματοδοσία της πόλης τι δηλώνει…!!!

      Η Αθήνα ισορροπούσε την ναυτική δύναμη της θαλασσοκρατορίας (Ποσειδών) με την ανάπτυξη της φιλοσοφίας και κατ’ επέκταση των επιστημών (Αθηνά). Αυτοί οι δύο παράγοντες δημιούργησαν τον απαράμιλλο πολιτισμό  του Χρυσού Αιώνα της Πόλης των Αθηνών.

      Αλλά και στην Μακεδονία.

      Δίο – ονομαζόταν η αρχαία πόλη – ιερό των Μακεδόνων αφιερωμένη στον Δία στους πρόποδες του βουνού του, αλλά κορόιδευαν κάποιοι την ονοματοδοσία γιατί δεν είχε βρεθεί το άγαλμά του. Μέχρι που βρέθηκε!!!.

      Το ίδιο και στην Μικρά Ασία.

Δίδυμα λεγόταν το Μαντείο στην Ιωνία και σου ’λεγε ο άλλος.

«Τι Δίδυμα ρε άσχετε… Μόνο  το ιερό του Απόλλωνα υπάρχει».

      Μέχρι που βρέθηκε και ο ναός της Αρτέμιδας…

      Η γλώσσα μας είναι εννοιολογική. Η κάθε λέξη έχει το νόημα της. Μπορεί να μην με πιστεύετε μιας και εγώ απόγονος των Αργοναυτών είμαι και οι απόγονοί τους μπολιάστηκαν με θέατρο και παραμύθι.

      Όμως θες κύριε Υπουργέ μου να βελτιώσεις την παιδεία;

      Πάρε την φίλη μου την Ιωάννα, μαζί με την κομπανία της, τους παραμυθάδες (σε μια χώρα που καταναλώνουμε με το τσουβάλι παραμύθια πολιτικά, γιατί να μην ακούμε τα αυθεντικά;) και φτιάξε μια Έδρα Παραμυθιών σε κάθε Σχολή.

      Να διαβάζουν και να αναλύουν οι Παραμυθάδες στους φοιτητές τα παραμύθια των αρχαίων Ελλήνων… Όλο και κάτι θα βγάλουν…

      Ειδικά όμως στα μικρά παιδιά είναι  απαραίτητοι. Γιατί έχεις δε ποτέ μικρά πιτσιρίκια να μην κάθονται σούζα όταν τους διαβάζεις παραμύθι;

      Ακόμα και μια μέγαιρα (ή ένα κέρβερο, για να μην παρεξηγηθώ με τα φύλα) πάρεις αγκαλίτσα σ’ ένα κρεβάτι και τους πεις ένα παραμύθι, μετά την (τον) κάνεις ότι θέλεις…

      Είπα να ’χω την ησυχία μου, αλλά μου ’στειλε ο κυρ-Πολύζος την ανακοίνωση αυτή που έγινε σε συνέδριο παρακαλώ από τον κ. Ηλία Μαργιολάκο, οπότε είπα να καταγράψω τις σκέψεις μου που είχα από καιρό…